Ankâzâde Halîl Efendi Köstendilî’nin dervişi Tûti İhsan Efendi’ye yazmış olduğu mürşîdâne mektupların onbirincisidir.
Kendisine müştâk olanların damarlarında muhabbetini devr-i dâim ettiren kâinatın ve cümle feleklerin müdevviri ve yegâne hâlıkı ve rabbi Cenâb-ı Zü’l-celâl, ve’l-kemâl, ve’l-cemâl hazretleri’ne hamd û senâ olsun. Arz û semânın nuruna müştâk olduğu ve nuruyla devrettiği Nurun ala Nur Efendimiz Hazretleri’ne salât û selâm olsun. Bu nur ile zâhirimiz, bâtınımız cümle ecza-yı vücudumuz, kalbimiz ve benliğimiz pür-nûr olsun. Cenâb-ı Hakk’ın selâmı, rahmeti ve berakâtı sizin ve cümle mü’minlerin üzerine olsun.
Nurlu ve muhabbetli İhsan Efendi Oğlum, sıhhat ve âfiyet haberlerinizi aldıkça mesut oluyoruz. Hele merakta koymayıp haberdar etmeniz bizi ziyâdesiyle memnun etmekte, Cenâb-ı Hakk da iki cihanda sizi memnun ve mesut eylesin.
Pek kıymetli evlâdım, Cenâb-ı Hakk mübarek eylesin, şeyhiniz elbette sizden memnun ki, seyr u sülukunuza muhabbetle dâim olduğunuzdan, dördüncü esmâ ile sizi taltif eyledi. Dördüncü dairenin ehemmiyeti sizce malûmdur. Mürşidinizden veyahut rehberinizden meşk etmişsinizdir. Lâkin birazcık da sohbet şeyhi olarak biz dahi malûmat verelim. Evvelâ hatırlatmak lâzım ki esmânın artması her zaman iyiye alâmet değildir. Ancak siz istikâmet üzere devam ettiğinizden bu hali iyiye yoruyoruz. İnşallah siz de gördüğümüz gibi olursunuz.
Muhterem evlâdım, tarikatlar Allah ve Resûl yolunu muhabbetle meşk ettiklerinden bu meşklerini dahi Allah ve Resûl izninin haricinde yapmazlar. Yani tarikinde neyi tâlim ederlerse bil ki bir sebebe mebnidir. (Bir sebep üzere kurulmuştur.) Mesela tevhidi veya diğer bazı tesbihatı çekerken yapmış olduğun vücut hareketleri dahi ya Hz. Peygamber’in (sav) fiilidir, ya O’nun tasdik ettiği fiillerdir veyahut Melâike-i Kirâm Hazeratı’nın pirlere veya şeyhlere bizzat tâlim ettirdiği fiillerdir. Tarikin bâtını (tarikatlerin mânevi, iç yapısı) şöyle dursun zâhiri (dış görünüşü) bile muhakkak mânevi iznin veya ilhamın eseridir. Üzerine tekbirlenen (dua ile giydirilen) elbiselerin şekli, rengi, isimleri dahi mânâ ifade eder. Bunları şunun için arz ederim ki: Maddi veya mânevi, zâhiri veya bâtıni her ne meşk edildiyse, verildiyse bunlara riâyet edesin, verilen emanetleri aziz tutasın.
Dallı arakîyye olarak bilinen, sana tekbirlenen bu kisve-i evliyaullaha gelince… Dallı denilişinin zâhiren iki sebebi var. Biri: dallı demek destarsız (sarıksız takke) demektir. Yani dervişe tekbirlenince lisân-ı hâl ile işaret edilir ki bu kimse tarikimizde sâdık ve sâlih kişilerden olmaya gayret ediyor, kemâle erişecek. İkincisi; dallı denilir zirâ Hâlveti Tarikatı’nda arakiyye (takke) ve tâc-ı şerifin (şeyhlerin başına giydiği sarık) tepesindeki dallar bu takkenin etrafında uzar. Yine bununla işaret edilir ki, kendisine verilen feyzi ve mânevi ilmi hayatına tatbik ederek hâl olmasına gayret ediyor. Dallı arakiyyenin işaret ettiği mânevi hususların hepsini zikretmek epeyce uzun sürebilir. Velâkin muhtasar olarak (özetle) bir kısmını zikredelim. Dallı arakiyyeyi giyen derviş, beş vakit namazına muhabbetle müdavimdir ve hatta nâfile ile namazında kâim ve dâimdir demektir. Bunu giyen derviş, şeriat, tarikat, hahikat ve mârifet kapılarına âşina olmaya başlamış demektir. Yine bu derviş, dört mezhep imamı, dört büyük kutup gibi zatların yolundan gitmekte ve onlardan feyiz almaktadır demektir. Dallı arakiyyenin bir ismi de “ahiret tâcı” dır. Böyle denilmesi sebebiyle derviş kabre konulduğunda bu takke başına giydirilir. Dallı arakiyye giyen kişi “sâfi gümüş oldu” demektir. Gümüş derece bakımından altından sonra gelir. Yani denilmek istenir ki gümüşlükten altınlığa terfi edebilir. Dervişin kıymeti, mânevi bâhası ziyadeleşmektedir ve bu durumdaki derviş, saflığa ve kemale erişmeye namzettir. Evlâdım gördüğün gibi dallı arakiyye giymek, baş üstüne takke giymekten ibaret değildir. Basit görene alelade muamele edilir. Buna hürmet edene hürmet edilir, hakikatinden haber verilir. Allah için ta’zim eden ve yine Cenab-ı Hakk’ın rızası için hürmet eden kişiler daima kârdadır. Asla zarar etmezler. İnsanın başına ne gelirse,(hürmet ve saygısı azaldıkça) rızadan uzaklaşmaktan gelir.
Cenâb-ı Hakk’ın ihsanına mazhar İhsan Efendi oğlum, bize tevcih ettiğiniz suallerin ancak bir kısmına cevap verebiliyoruz. Bunun sebebi ihmal değil belki sizin ihsanınızla zaten hallolabilecek meseleler oluşundandır. Diğer sualinizin cevabına gelince evlâdım, enbiyanın, sıddıkların, şehidlerin ve bazı sâdık kulların cesetlerini yemek toprağa haram kılınmıştır. Enbiyânın (peygamberlerin) kabirleri onlara bir nev’i halvethane gibi olmuştur. Şunu da unutmayasın ki; İki cihân serveri İmâmü’l Enbiya Hz. Muhammed (sav) Efendimiz’in kabri bellidir. Diğer enbiyânın hiçbirisinin kabri kat’i değildir. (Orada kabirleri olduğu kesin değildir.)
İşte peygamberlere yakîn ve varis olan zatlar derecelerine göre kabirlerinde cesetleriyle beraber durmaktadır. Mesela Hz. Hamza (ra) Efendimiz’in kabri, bulunduğu yerden su çıkarmak bahanesiyle taşınmıştır. Şimdi Hicaz yolcularının ziyaret ettiği Uhud Kabristanlığı’na nakledilmiştir. Sahih tarih kitapları, sağlam kaynaklardan bize aktardığına göre Hz. Hamza’nın (ra) kabri açıldığında cesedinde en ufak bir bozulma olmadığını hatta omuzlarda taşınırken mübarek ayağının bir yere çarpmasından dolayı kanadığını çok açık bir biçimde nakletmişlerdir. Şimdi bundan ne olur denirse evlâdım, neler olmaz ki! İnsanın, ilme’l yakin imana muhtaç oluşu gibi ayne’l yâkin(gözle görme) imana da ihtiyacı vardır. İşte bunları gördükçe kişi dünyanın geçici saltanatına aldanmaz, ahiret saltanatının sultanlarını görür ve oraya rağbet eder. İmanı yâkine gelir. Şehadet arzusu ile cihâd şevki ile daima hizmette olarak bu mübarek zatlara ilhâk olmak gayesi ile yaşar. Zaten bu mübarek zatlar da kendilerini aşk ateşine, iman çerağına yakarak bizlerin yollarını aydınlatmışlardır. Gören gözlere, işiten kulaklara ve yapabilene aşk olsun! Şimdi anlaşıldı ki Cenab-ı Hakk yoktan var ettiği gibi, öldükten sonra dirilteceği gibi, isterse cesedi de ibret-i âlem olsun diye çürütmeyebilir. Ayrıca ibrette nasibi olanların şunu da görmesi lazım ki: Allah yoluna sarf edilen bedenler hatta nefesler zâyi olma kanunlarına rağmen kaybolup gidici ve zayi olucu değildir. Nefis makbul olur mu? Beden ve ceset makbul olur mu? Evet, olur. O cesedi ve bedeni Allah yolunda sarf edersen Cenab-ı Hakk da cennet karşılığı senden onu satın alıverir. Bunun üzerine tefekkür ile satırlara sığmayan manayı, sadırda bulacaksın. Hakk Teala ilmini müzdad eylesin, fehmini ve idrakini açık eylesin. Âmin.
Veliler yoldaşı, pirdeşim, evlâdım! Zikir esnasında vuku’ bulan hali zikrederek uzun mektubumuzu daha da uzamaması için nihayete erdirelim. Evlâdım vehim yapma, korkuya da kaıplma. Kendi kendine âsude (yalnız) kaldığındaki halinden bahsediyorum. Yani kalbinin atmadığını, nefes alamadığını, dakikalarca bu halin devam ettiğini anlatıyorsun ya, işte o hâl; zikir esnasında Cenab-ı Hakk sana ilham etmekte ki Allah’ın zikri ile daim ve kâim olanların tabiat zincirlerine ve beden zindanına ihtiyacı yoktur. Zira bunlar ve herşey Allah ile daim ve kâimdir. İşte sana gösterildi ki kalp sebeb-i hayat değildir. Nefes de öyle; vesile-i hayattır. Hayatın kendisi değildir. Kişi Allah zikri ile tatmin olsa başka şeye muhtaç değildir. Bir dem olsun sana bunu yaşatmışlar. Eğer korkup endişeye kapılmasaydın bu halin saatlerce devam edebilirdi. Fakat şunu unutma ki: Zikrin bazı hallerini sevmek de kişiyi maksattan uzaklaştırır. Yani kişi zikirden kastını unutur. Bazen sadece zikrin lezzeti için tesbihatta bulunursun. Bu kötü bir şey değildir. Zikirden garaz Cenab-ı Hakk’ın zâtıdır, vesselâm. Senin kendince yaşadığın tecellilerin hepsi daha evvel de söylediğim gibi sana aittir. Menzillerde oyalanmayasın. Zirâ yolcu yolunda gerek…
Pek kıymetli İhsan Efendi oğlum, kelimeler birbirinin ruh hallerinden anlamayan insanlar için nasıl pek mânâ ifade etmiyorsa birbirine yakın ruhlar arasında bile yazmak, konuşmak bir dereceye kadardır. Konuşmaktan, yazışmaktan maksat murada yakınlık içindir, Cenâb-ı Hakk murad ve gayelerimizi rızasına uygun eylesin. Benim gönlümü hoş eylediğin gibi Cenab-ı Mevlâ dünya ve ahirette senin gönlünü hoşnut eylesin. Kelimelere sığmayacak mânâları, senin ferasetine, irfânına ve kalbine havale ediyor seni dahi Hudâ’nın hıfz u emanına havale ediyorum. Allah’ın rahmeti, bereketi ve selâmeti üzerlerinize olsun.
12. sayıda görüşmek üzere …
Eğer aşkı seversen cân olasın 
40 mektup paylaşımlarınız için teşekkür ederiz.. Allah Erenler hizmetinizi kabul eylesin
En son 11.mektup mu var? 12.sini ne zaman okuyabileceğiz.
Aşksızlara Verme Öğüt
Âşksızlara verme öğüt,
Öğüdünden alır değil.
Âşksız âdem hayvan olur,
Hayvan öğüt bilir değil.
Eksik olman ehillerden,
Kaçagörün cahillerden,
Tanrı bîzâr bahîllerden,
Bahîl didâr görür değil.
Kara taşa su koyarsan,
Elli yıl ıslatır isen,
Hemen taş gene bayağı,
Hünerli taş olur değil.
Taştan çıkar türlü sular,
Ayağında biter neler,
Câhil gönlü taştan beter,
Câhil gelmez gelir değil.
Boz yapalak, devlengece,
Emek yime erte gece,
Anın işi gözsepektir,
Salıp ördek alır değil.
Şah balaban, şahin, doğan,
Zihî övmüş onu öven.
Doğan zaif olur ise
Doğanlıktan kalır değil.
Ol ‘iki cihân güneşi’
Zâhir dünyasın değşirdi.
Câhil onu öldü sanır,
Ol hod ölmez öldü değil.
Yunus olma câhillerden,
Irak kalma ehillerden,
Câhil ne var mü’min ise,
Câhillikten kalır değil.
Yunus Emre
Selâmün Aleyküm,
Keşkül Dergisi’nde yayınlanan ve sizinde yayınladığınız bu mektuplar, nacizâne fikrim; bu yolda ilerlemek isteyen herkesin okuması gerektiği kanaatindeyim. Tabi okumak yetmez, uygulamak da gerekir.
Ankâzâde Halîl Efendi Köstendilî ve dervişi Tûti İhsan Efendi’nin yaşadıkları zaman bilgisi mektuplarda tam olarak verilmese de, anladığım kadarıyla bizden çok uzak bir zaman diliminde yaşamamışlar. O yüzden mektuplarda ictimai meselelerde ve müslüman bir şahsiyetin nasıl olması gerektiği konularında da çok önemli ikazlar bulunmaktadır.
Bu münasebetle bu güzel mektupları bizlerle buluşturan Sayın İbrahim Mehmetoğlu’na teşekkürlerimi bir borç bilirim.
Kendisine ulaşmak için Keşkül Dergisi’ne e-posta gönderdim ama herhangi bir cevap alamadım.
Ümit Bey! Acaba siz bu konuda bana yardımcı olabilir misiniz? Keşkül Dergisi malûmunuz 3 ayda bir çıkan bir dergi ki son zamanlarda maddi sıkıntıdan dolayı bu süre daha da uzadı. Yani mektupların tamamını okuyabilmemiz için, epeyi bir zaman beklememiz gerekecek. İbrahim Bey’den, okumak için mektupların tamamını göndermesini rica edecektim. (Tabi herhangi bir yerde yayınlamamak kaydıyla) Bir de bu zatların hayatlarıyla ilgili ve kabirlerinin bulundukları yerle ilgili bilgi alacaktım.
Bu konuda yardımcı olabilirseniz memnun olurum.
Senin kendince yaşadığın tecellilerin hepsi daha evvel de söylediğim gibi sana aittir. Menzillerde oyalanmayasın. Zirâ yolcu yolunda gerek…
eyvallah