Kıyamet yaklaştı, ay yarıldı. Onlar ise, ne zaman bir mu’cize görseler yüz çevirir ve “Bu eskiden beri devam eden bir sihirdir”  derler. [Kamer:1-3]

Çekil izzetle, uzlet kûşesinde; azîz ol, derd-i şöhretden cüdâ ol

[NEV-NİYÂZ ve DEDESİ]

Dedem hoş safalar getirdiniz meclise, destur verirseniz geçen gece, “sonunda şiir diye yazdırdılar” diye başlayan sayıklamalarımızı ikramla feth-i kelâm eyleyelim…

Hayhay efendim, buyrun

Baba elinin sıcaklığını hiç tatmadın sen,
Ben de aynı soğuk sahipsizlikten tattım.
Sen, daha sağlığında 6 evladını toprağa vermişsin,
Benden önceki kardeşlerim için annem de aynını yapmış.
Annemin ettiği dualar, babamı özlediğim ömrüm hatrına
Bir kez olsun tutsan, “ayn-ı torun” diye elimden sultanım…

İşte böyle erenlerim! an gelir hakikat çarpar insanı… Lakin eksik kalan bir yanı var gibi, sonunu getirseniz zamane naat-ı şeriflerine bir katkı olurdu…

Aman sultanım, fakirin pür taksir hayatında yegane tamam olan şey, ancak eksikliğin ta kendisidir. Daha fazla kendimizden bahs ile suyu bulandırmayalım… Girişe asmışsınız gene levhanızı.

Buyrun okuyunuz kendi anadilinizde yazılmış; Sami Efendi talebelerinden Ahmed Re’fet Efendi’nin  (v. 1949) sülüs levhâsıdır…

Şöyle bakınca çıkardığımız kelimeler var ama, sanki hazretim kemal yıllarından evvel meşketmiş bu levhayı

Sen gülsün ben bülbülüm hey Nebiyy-i mu’teber,
Hikmet-i ilmin senin kılmış şahım şak’kı kamer,
Muttasıl hattile beyti muntazam kılmak hüner
Lütf-ı Hak kılmış muhassıl ilmi hattı mu’teber,

Parmağa değil, işaret ettiği hakikate, zarfa değil zarfın içindekine geçiniz. Şair-i muazzam “Muttasıl hattile beyti muntazam kılmak hüner” yani sadece bitişik harfleri kullanarak beyitleri düzenlemek hünerdir diyor, dediğini de ayniyla icra ediyor. Malumâliniz olduğu üzre lisan-ı Arabî de bazı harfler kendinden sonra gelen harflerle birleşmezler; bu levhada “Muvassal” derler  hususi bir san’at gösterilmiş. Beyitlerde Risaletpenah Efendimiz hatrı sayılır itibarı gibi hüsn-i hat sanatının da pek muteber olduğundan bahsediliyor.

Bir de Efendimizin ayın yarılması “şakk’ul kamer” mucizesine atıf var değil mi?
Olmaz mı… Lakin söyleyen kimdir dehânından ezel esrârını…

Dehân kelimesi bize yabancı geldi…
Ah işte kültür genleriyle oynanmış neslin hali… derdimi söylesem dehâna sığmaz. İyisi mi  dehân-beste olalım, ağzımızı bağlayıp, susalım…

Affola sultanım aldık payımızı, devam buyrun.
Madem öyle size ev ödevi olsun, dehanınız alışsın,

…
Nev-be-nev şakku’l kâmer esrârını işrâb eder
Çarh-ı dilde mâh-ı tâbân-ı dehân-ı Mustafa
…

üstüne bir de Hz. Selâmî’nin naat-ı şerifinden nûş eyleyegörün şifâdır:

Öyle bir Sultân-ı a’zamdır ki Fahr-ı kâ’inat
Anın için halk olundu bu cemi’-i ka’inat
Ümmeti vü çâkeridir âsuman üzre melek
Rûy-ı arzda nev’-i ins ü cinn ü eşcar u nebât
Her nebâtı selsebil-i cennet idi gûyiyâ
Dest-i pâkinden içerdi teşneler âb-ı hayât
Bir işaretle felekde mâhı etmişdi dü-nîm
Var idi her parmağında nice dürlü mu’cizât
Ey Selâmî hürmetine afv eder Mevlâ seni
Cümle ahvâlinde olsa nice yüzbin seyyiat

Artık lugate bakmak vacib oldu…
Mutlaka alın tavsiye isterseniz; işte eser: İlhan Ayverdi’nin Kubbealtı Lugatı derler, “Misalli Büyük Türkçe Sözlük” Emin olun iyi gelecektir, hayra vesile olacaktır.

Bizim de çocukluğumuzda dinlediğimiz Mevlitlerden bir nağme düştü aklımıza

Çün işâret kıldı ol mahbûb-u Hakk
Parmağîle ay oldu iki şak
Dikti hurmayı hem ol şâh-ı cihân
Diktiği saat yemiş verdi hemân

Nâm-ı Âhmed nusha-i icâda Bismillahdır
İki şakk olmuş yed-i icâz ile bir mâhdır

İşte böyle erenlerim, bu toprakların mayası sağlamdır… kurtsa kurt, itse it; herşey döner aslına

Yûsuf-ı gerçi görenler ellerini kesdiler
Gün yüzün gördü senin şakk oldu bedrin ayası
Beyitlerde bahsi geçen “ayın yarılması” mucizesinden bir fasıl açarsınız artık…
Aslında daha oraya gelmeden, nübüvvetin evvelinde Kureyş müşriklerinin yaklaşan hac mevsiminde, halkın İslam’a rağbet etmesine mâni olmak için, Risaletpenah hazretlerine kötüleme hususunda ağız birliği ettikleri meclise gitmek gerek. İslam davetinin Arapların kalbinde tesir bırakmaması için, Hac vesilesiyle akın akın gelen heyetlere mutlaka Muhammed (sav) hakkında bir şeyler söylemeleri lazımdı. Bu meseleyi görüşmek üzere Velid b. Mugire’nin evinde toplandılar. Velid dedi ki: “O’nun hakkında tek görüşte birleşin. Ayrı ayrı şeyler söylemeyin ki birbirinizi yalanlamış, birbirinizin sözlerini reddetmiş olmayasınız.”
-O halde sen söyle, dediler. Velid:
-Hayır … Siz söyleyin, ben dinleyeyim, dedi. Dediler ki:
-Kahin diyelim. Velid:-Hayır, Allah’a yemin ederim ki o kahin değildir. Biz kahinleri gördük. Onun sözü ne kahinlerin süslü kelamına, ne de secîli sözlerine benziyor, dedi.
-Mecnun diyelim, dediler. Velid:-Mecnun da değil o. Mecnunları da biliyoruz. Onda ne delilikten ne de vesveseden bir eser var, dedi.
-Şair diyelim, dediler. Velid: -Şair de değil. Şiirin bütün vezinlerini biliyoruz. Onun söylediği şiir de değil, dedi.
-Sihirbaz diyelim, dediler. Velid: -Sihirbaz da değil. Sihirbazları da yaptıkları büyüleri de gördük. Onun ne düğü mü var, ne de üfürükçülüğü dedi.
-Peki…o halde Sen ne diyorsun? dediler. Velid uzun uzun düşündü: -Allah’a yemin ederim ki, onun söylediği söz tatlıdır, sözünün başı üzüm salkımı gibi tatlı, sonu da altın gibi güzeldir. Siz bunlardan hangisini söyleseniz sözünüzün asılsız olduğu anlaşılır. Onun için yinede en uygun söz yine de sihirbaz demenizdir. O evlat ile baba, kardeş ile kardeş, karı ile koca, kişi ile yakınları arasını açan bir sihir getirdi, dedi. Velid’in bu sözü üzerine dağıldılar.

Demek Peygamber Efendimizi yabancılara tanıtırken, sihirbaz olduğunu söylediler…
Öyle dediler… Hazreti Mustafa (selam üzerine olsun), dolunaylı gecede Kabe’nin etrafını tavâf ederken (Mekke’de aşırı sıcak yüzünden çoğu insan gece dolaşırdı) Ebu Cehil onu görüp de öfkelenmiş, hasedi kabarıp köpürmüş de , “Allah bilir, bu sihirbaz yine ne hile peşinde?” demişti. Hz. Mustafa (selam üzerine olsun), “Hile nerede, ben neredeyim?”. Ben insanları senin gibi yolunu kaybetmişlerin, sapıkların hile ve tuzaklarından kurtarmak için geldim!” diye şefkat yollu bir cevap vermişti. Ebu Cehil “Peki sihirbaz değilsen, avucumda ne olduğunu söyle” demişti. O, avucuna kasıtlı olarak çakıl taşları almıştı. Cebrail yetişip demişti ki “Ey Muhammed, Hak sana ‘Allah’ın selamı, rahmeti ve bereketi üzerine olsun ey peygamber’ diye selam ediyor ve diyor ki ‘Hiç dert etme; sana onlar varsın sihirbaz desinler. Biz sana güzel isimler taktık’ Bunların kimilerini insanlara söyledik, kimilerini de “İnsanlarla akılları ölçüsünde konuş.” [Deylemi, 1406:I/398] hükmünce, insanların anlama güçleri olmadığı için söylemedik:  O kim oluyor da sana ad takabilsin? Sihirbaz desin. Hem köleye ad koymak efendinin kârıdır. Dışardan gelmiş aşağılık köleye mi kalmış efendiye ad koymak? Taksa bile onun koyduğu adı onun kendi boynuna asarlar da cehenneme yollarlar. Avucumda ne var diye Seni mi sınıyor… Ona cevap olarak de ki “Hangisini istersin; ben mi avucunda ne olduğunu söyleyeyim, yoksa avucundakiler mi benim kim olduğumu söylesin?”

Hz. Mustafa (selam üzerine olsun), “Bismillahirrahmanirrahim” deyip bu kutlu adı dile getirerek onu cevapladı. Ebu Cehil, “Hayır. Benim avucumda olanın senin ne olduğunu söylemesi daha iyidir.” Allah’ın tertemiz adı sayesinde Ebu Cehil in elindeki her bir taş parçası ses verdi, dile geldi: “Allah’tan başka ilah yoktur, Muhammed Allah’ın Elçisidir” . Bu olay üzerine bir grup insan iman etti. Ebu Cehil söylediğine çok pişman olup öfkesinden çakıl taşlarını yere çaldı ve “Gördün mü” dedi, “kendi elimle ne yaptım?”. Yine kendini toparlayarak inatla dedi ki “Lat ve Uzza’ya yemin olsun ki bu da sihirbazlıktır!”.

Dikkat buyur erenlerim buradaki mucize taşların dile gelmesinden ziyade Habibi Kibriya Efendimizin, vakıaya şahit olanların gözünden gaflet perdesini kaldırması, kulaklarından gaflet pamuğunu çıkarmasıdır. Yoksa zaten “Yedi gök, yer ve onların içinde her ne varsa O’nu tesbih eder. O’na hamd ederek, tesbih etmeyen hiç bir şey yoktur. Fakat, siz onların tesbihini anlayamazsınız.”[İsrâ:44] hükmü bâkidir.

Allahuekber…
Biz Asr-ı saadete dönelim… Ebu Cehil in kimi arkadaşları kendisine dediler ki; “sihir yere etki ederde göğe etki etmez. Gel onu bununla sınayalım”… Peygamberimize gelip “Bu yaptığın sihir değil hakikatse ve Allah’tan ise şu dolunayı yar. Çünkü sihir göğe etki etmez.” Cebrail, anında yetişip dedi, “Endişelenme. Ezeli ve ebedi kadim Rabbin kutlu adını anıp “Rahman ve Rahim Allah’ın adıyla” de. Şu iki kutlu parmağını birbirinden ayrı tut da kudretimizi görsünler.

O da öyle yaptı ve “Saat yaklaştı ve ay yarıldı” hükmü üzere ay anında iki parça oldu. Bir yarısı Peygamber in sağdaki parmağına doğru, bir yarısı da soldaki parmağına doğru gidiyordu. Korkunç bir ses geliyordu. Öyle ki şehirde ve çölde nice hayvan öldü. Geri kalan hayvanlarda ot yiyemez olmuş titriyordu. Bir çok insan hastalandı. Kimilerinin karınları kanla doldu. Hepsi, “Allah aşkına çabuk ayın parçalarını birleştir ve eski durumuna getirip düzelt. Yoksa anında bütün dünya altüst olur.”

…
Envâr-ı Muhammed doğuben tuttu cihânı
Şakku’l kamerin mûcize parmağı göründü
Uşşake dahi dostunun otağı göründü

Ne mu’cizsin ki tâ yerden mâhı şakk eyledin gökde
Ne bürhân-ı celîl-i Kibriyâsın Yâ Resulallah 

Peygamber (selam üzerine olsun), “Bismillahirrahmanirrahim” diyerek yine bu kutlu adı andı ve iki parmağını bitiştirdi. Allah’ın emri ve bu cana can katan adın bereketiyle ayın iki parçası birleşti. Böylece bir grup insan daha iman getirdi. Şu hali gören Ebu Cehil mel’unu bağırarak “Hâzâ sihrun mustemirr” dedi, üzüntüsü daha bir arttı. Kendini kaybetti. İnatla kendini toplayarak dedi, “Bu doğruysa, göz boyacılık değilse, kulaklarımızı bağlamadıysan, aklımızı, fikrimizi çelmediysen, başka şehirlerin de bundan haberi olması gerekir!”

Derken memleketin her yanından dostlardan dostlara, adamlar, kervanlar, haberciler, mektuplar gelmeye başladı. “Gökleri ve yeri yaratan” [Yusuf:101], bu kubbede bu iki mumu “güneşi ışıklı, ayı parlak kıldı” [Yunus:5] hükmünce tutuşturup karanlıkların perdesini bu iki mücevherin ateşiyle yaktığından beri atalarımızdan, dedelerimizden hiç kimse bu tuhaf ve garip olaya benzer olayı kesinlikle anlatmamış ve hiçbir kitap buna benzer bir olay yazmamıştır” diyorlardı. Etraftan mektup üstüne mektup geliyordu. Ebu Cehil ve benzerlerinin yüzü “Kalplerinde hastalık olanlarınsa pisliklerine pislik katarak küfürlerini arttırdı” [Tevbe:125] hükmünce her an daha bir kararıyordu. İman etmiş olanların yürekleri ve imanlarıysa “İmanlarına iman katsınlar diye…” [Fetih:4] hükmünce her geçen gün daha bir güçleniyordu…

Neşr-i envâr edince ay, köpek havlamaya başlar
Bunda ayın ne suçu var? Köpeğin huyu böyle.
Ecram-ı asuman ay ile iftihar ederken
Köpek de kim oluyor, yeryüzünde leş yiyen!

Demek kıssa burda tamam oluyor. Lakin serlevha’nın altında düşen şiire bir anlam veremedik, bilesiniz.
O beyit Üsküdar Mevlevihanesinden Ahmet Remzi Dedemindir. Zaman içre bu kadar edebi sanatlardan bahsettik, dehân içre lebdeğmez bahsine lebdeğdirmeden olmaz değil mi? Vaktiyle aşıklar dudaklarının arasına, dik pozisyonda bir iğne yerleştirip zuhurata tabi bir vaziyette, içinde b, f, p, m, v dudak harfleri bulunmayan sözcükler kullanarak hem çalarlar hem de söyleşirlermiş.

Bu mektubun ilk cümlesi yaklaşan saatten, geceye remiz aydan bahsediyordu o yüzden satırlar uzayıp gitse de mânâda da kısalık aramayasın! Bu mektup yoldan saptıran düzenbazların canına çekilmiş kılıca benzer; uzadıysa uzadı zararı yok; kılıcın uzun oluşu bir kusur sayılmaz.

Gelen gün, günlerin efendisi cuma’dır diye aşktan yana bir de dua istesek sizden?
Dervişler için “gün” mefhumu yoktur. Onlar için her gün hem bayramdır hem de Cuma. O hatıra ile ne bayramlık halleri eskir, ne de Cuma’ları. Her gün onlara bayram olunca, bayram gününe layık giyinirler, kuşanırlar; ama yünden örülmüş, süslü elbiseler giymezler. Ey benim canım! Onlar, Hak Dost’un güzelliğiyle güzelleşenler, kendi nurlarının aleme yansımasıyla alemi de bir hoş eylerler. Hem sen dua istiyorsun amma hürmetine var edildiği dünyayı yakan aşkın, sîneleri delen iştiyâkı yüzünden hiçbir dua eden yokken âlem âmin sesiyle dolmuş…
Ya Rab aşıkların deminden bir kulak nasib eyle de, o sesi can kulağımızda duyalım, ölüp de uykudan uyanmadan evvel perdeyi kaldıralım aradan…

– Gene mânâya dokunan bir kelam ettiniz efendim,

–  Vallahi ben aslında hiç ağzımı açmadım!

Sus, sözü kısa kes, o ay yüzlüyü seyre dal… öylesine aydır ki O, aya göründü mü nurundan gökyüzünde ikiye bölünür ay. [Hz. Pir-i Destgir-i Münir]