Zikir Risâlesi

وَاذْكُرِ اسْمَ رَبِّكَ وَتَبَتَّلْ اِلَيْهِ تَبْت۪يلاًۜ
… Rabbinin adını an, bütün benliğinle kendini O’na ver, her şeyden kesilip sırf O’na yönel! [73:8]

Besmele-i tuğrâ-yı kitâb-ı hakîm
Bâdî-i her hâtime-i müstakîm
Bismillâhi’r-rahmâni’r-rahîm

zikir_risalesi_2

Hayr eyler her ef’âl-i nihâyetini
Envâr-ı bismillâhi’r-rahmâni’r-rahîm
Her işlerin hüsn-i hıtâmına sebep
Mi’mâr-ı bismillâhi’r-rahmâni’r-rahîm

قالَ : حدَّثني أبي موسى بنُ جعفرٍ ، حدَّثني أبي جعفرُ ابنُ محمَّدٍ ، حدَّثني أبي محمَّدُ بنُ عليٍّ ، حدَّثني أبي عليُّ بنُ الحسينِ ، حدَّثني أبي الحسينُ بنُ عليٍّ ، حدَّثني عليُّ بنُ أبي طالبٍ _ رَضِيَ اللَّهُ عنهُ _ ؛ قالَ : قالَ رسولُ اللَّهِ _ صلَّى اللَّهُ عليهِ وسلَّمَ _ : ” يَقُولُ اللَّهُ _ تَعَالى  Ebû Nuaym, Hilye, 3, 224; Suyûtî, el-Câmiu’s-Sagîr:6048

لاَ إِلَهَ إلاَّ اللَّهُ حِصْنِي ، فمنْ دَخَلَهُ أَمِنَ عَذَابِي

Kudsî bir hadis-i şerîfte “Lâ ilâhe illallâh” inancı benim kalemdir. Her kim benim kaleme sığınırsa selâmette olur” buyrulmadı mı?

Bu kaleye giren, kalenin adını söylesin denmiyor. “Lâ ilâhe illâllah” kalesine (sağlam ve müstahkem yer, sarp, erişilmesi güç yer anlamına “hısn” kelimesine tercihen) girin buyruluyor. Kalenin adını söylemek kolaydır. Sen dille, “ben kaleye gittim” veya “İstanbul’a gittim” dersin. Eğer dille gidilebilseydi bir anda göğe ağar ve yere inerdim. Arş ve Kürsi’ye giderdim.

Şimdi sen otur da söyle: “O, tektir” diyorsun, o halde sen kimsin? Sen altı binden daha fazlasın! Sen de bir ol! Yoksa O’nun birliğinden sana ne? Sen yüz bin zerresin ki her zerrende bir heves, her zerrende bir hayal taşıyorsun. Ancak niyetiyle gönülden, aklı ile tam ve içten bir bağlılık gösteren cennete girer. Bunu yapabilen cennete girer, yarınki vaade hacet yoktur. Böylesini bulursan Cennetin ta kendisidir O.

Her kelime-i tevhîd, nefse atılan gösterişten uzak bir ok mesâbesindedir. “Lâ ilâhe illâllâh” içinde dudak harfi olmadığından riyası da yoktur. Dudak oynamaz, gayrıya gösteremezsin ki riyası olsun.

Gülbîn-i zikri diküb bâğ-ı dile
Gonca-i maksûdu var Hak’dan dile
Kalb ü ruha ver safâ tevhîd ile
Dermek istersen eğer irfan gülün

zikir_risalesi_1

Ey gönül cümle sivâdan pâk olup dergâha gel
Başla sağdan “Lâ ilâhe” solda “illâllah”a gel

Taliplerim! Gönül evini temiz tutun. Allah’ın ikramı çoktur, ümitvâr olun. O, kullarını tenhalarda ve gecelerde arar. Bizden sonra yerimiz boş kalmaz. İbadeti sırf Allah için, içten gelerek yapın. Ücret umarak gündelikçi olmayın. Sohbete devam edin. Allah için yakınlaşın, kış gibi soğuk olmayın. Gizli ve âşikâr yerlerde Allah’tan haşyet duyun. Az yiyin, az konuşun, az uyuyun. Açlıktan ölseniz bile şüpheli şeyleri yemeyin. Avamın arasına az karışın. Sır olun. İnsanların elindekilerden ümidinizi kesin. Yerilen sıfatlardan uzak durup kendinizi güzel sıfatlarla donatın. Aykırı bir görüşle kendinizi cemaatten ayrı bırakmayın. Yarenler! Söz uzar, zaman geçer. Hakk çağrısı minarelerden yankılanınca bu çağrıya kayıtsız olmayın.

Son nefesinden mukaddem nasihatları bunlar imiş… Dâmeninde misâfir olduğumuz Hacı Bayram-ı Veliyyullah sultanımızın mürşid-i kâmilleri, Şeyh Abdullah Hamîd-i Velî Hazretleri’nin (v. 1412), “Mü’minler somun!” hararetinde, insan pişirdiği  “Zikir Risâlesi” nâm eserini, Hak talibi dostların istifâdelerine sunarız.

ZİKİR RİSÂLESİ
Kim tâlibidir “illâ” rumûzun; varlık hicâbın “lâ” ile silsin

zikir_risalesi_3

Her şeyi baştan var edip sonra onu çağıran, her şeyi yaratıp yarattığını eşli kılan Allah’a hamd ü senâlar olsun. Hazret-i Allah vesikayı birleştirmek, şeyler arasında irtibat kurmak için insana has bir akıl verdi. Şeriatın hükümlerini bildirmek için Kur’an’ı indirdi. Kendine varan yolları tercih etsinler diye ilmi, faziletli kıldı, tarikatı seçsinler diye insanları ilimle üstün kıldı. Hakikati ortaya çıkarmak için insanlara anlayış ikrâm eyledi.

Yüce Allah, insanlara, her hal ve durumda; ayakteyken, otururken ve yanları üzerine yatarken zikretmelerini emretti. [3:191] Zikri emretmesi bir ömür boyunca, bir an dahi Rabbinin koyduğu emirlerden gâfil olmamaları için, sünnet üzre rükû ve secdelerini yaparak, sırat-ı müstakim olan bu yoldan ayrılmaksızın, huzur ve şuhûd halinde kemâle doğru ilerlemeleri içindir.

Yüce Allah’ın diğer ümmetleri arasından bize mahsus olmak üzere iman ve İslam ihsan ettiği için O’na hamd ü senalar eyler, öteki taifeleri arasında bizi imanın şubesi olan “zikir” üzere muvaffak kıldığı için hassaten şükrederiz.

O’nun Resûlü ve Habîbi, Adnan soyundan seçilen efendimiz Muhammed Mustafa’ya ﷺ âline, ashâbına, bir güzel hâl ile kıyâmete kadar onlara tâbi olanlara salât ve selâm eyleriz. İşbu salât ve selâmımız zaman var oldukça dâim olsun.

Hamd, senâ, salât ve selâmdan sonra deriz ki; bizim sülûkumuz (tutunup yürüdüğümüz yol) tarikat; tarikatımız da farzları, sünnet ve nafileleri ve şeriatın diğer vecibelerini eda ettikten sonra vakitleri “Lâ ilâhe illâllâh” cümlesini gizli-açık söylemek, zikr-i dâim’de olmak üzerine kurulmuştur. Bu vesileyle gece-gündüz, seferde-hazarda, tenhada-kalabalıkta vakitlerimizi, nefeslerimizi bu kelimenin zikri için harcarız. Doğrusu böyle olmak mühim bir hakikat, hakikatlarin de en doğrusu ve Allah’a en yakın olanıdır.

Muhabbet ile bağlanan zikir dinmez ve zikir ile bağlanan muhabbet zâil olmaz.

İmam Ebu Ali Dekkâk der ki: “Müridler, zikir yolundan daha doğru ve daha açık hiçbir yol tutmamıştır. Hiç kimse zikre devamdan başka bir yol ile Allah’a ulaşamaz.” Tarikat büyüklerinden Cüneyd-i Bağdadî der ki: “Zikir velayetin menşûrudur, fermânıdır. Kendisine zikir nasîb olan kimseye velâyet nasip olmuş demektir. Her kim de zikirden ayrılmış ise velayetten ayrılmış demektir.”

Peygamber Efendimiz(sav), Rabbinin şöyle buyurduğunu aktararak buyururlar ki: “La ilahe illallah benim kalemdir. Her kim benim kaleme girer ise benim azabımdan emin, güven içinde olur.” İslam’ın hücceti Ahmed b. Muhammed Gazali der ki: “La ilahe illallah, en büyük kaledir. O tevhid ilmidir. Onu elde eden ebedi mutluluğu elde eder. Onun gerisinde kalan ebedi bahtsızlığı ve daimi azaba dûçâr olur.

Yine Peygamber Efendimiz (sav) şöyle buyurmuştur: “Zikrin en faziletlisi La ilahe illallah’tır.” Bu zikirle ilgili olarak “La ilahe illallah” zikrindeki “Lâ” nefy ü inkârın sebeplerini, zikrin nasıl olacağını, kısımlarını, bir takım şartlarını ve edeplerini anlatmak gerekmektedir. Önceden söylediğimiz gibi bu zikir Allah’a giden yoldur. Mürid bu yola nasıl girmeli ki en kısa zamanda isteğini elde etsin? Müridin, sevgilisine – ki o sevgili açıkta ve gizlide Allah’tır- ulaşması nasıl olacaktır? Meşâyihin zikir olarak bu kelimeyi seçmesinin, bunu telkin etmesinin sebebi, telkinin şekli ve edebi nedir?

Burada yaratılmışların efendisi ve senedimiz Muhammed Mustafa’ya (sav) ulaşmamızın nasıl olacağı beyan edilecektir. Bil ki meşâyihin diğer zikirler arasından bu zikri seçmesinin bazı sebepleri vardır. Şöyle ki: Bu zikir, zikirlerin en faziletlisidir. Bunun faziletli olduğu meşhurdur.

Yâ Ali gözlerini kapa ve beni dinle sonra duyduğun o sesi aynen üç defa tekrar et, ben de senin sesini dinleyeyim buyurdu Yüce Sultân bunun üzerine gözlerini yumarak yüksek sesle üç defâ “Lâ ilâhe illâllâh” tâlim etti. Daha sonra Hz. Ali Efendimiz gözlerini yumdu ve yükses sesle üç defa “Lâ ilâhe illâllâh” ahz ü zikr eyledi. Mânâ Sultânı da Hz. Ali Efendimizi dinledi… [Müzekki’n-i Nüfus, vr 11b]

Hz. Allah, insanı kesîf ve latîf, ceset ve ruh, karanlık ve nur, suflî ve ulvî şeklinde birbirinden farklı iki nesneden yaratmıştır. Zikrin de böyle farklı iki şeyden oluşması gereklidir. Bu özellik sadece “La ilahe illallah” da bulunur. Hz. Allah, insanın kalbini iki parmağı arasında döndürdüğü bir konumda bulundurmaktadır. Kalbin döndürülmesi tencerenin kaynatılması gibi hatta ondan daha şiddetlidir. Tencerenin kaynaması şiddetlenince üst kısmında mutlaka köpük ve başka şeyler birikir. Tencerede bulunan şeyi yiyerek lezzetini tatmak isteyenin tencerede ne olduğunu bilmesi ve kaynayan nesnenin üzerinde toplanan gereksiz şeyleri atması îcâb eder. İşte ahireti isteyen mürid kalbini gözetlemez ve orada bulunan havâtırı yani Allah’tan başka düşünceleri atmazsa Allah’ın kalbe koyduğu ilimlerin tadını alamaz. Nefis de marifetlerin tadını alamaz. Peygamber Efendimiz (sav) buyurmuştur ki: “İlim onların kalplerindedir.”

Kalp, sultanlar için hazırlanmış dayalı döşeli, süslü bir ev gibidir. Gelip geçerken günler evin kirlerden arınmış olması pek zordur. Bu kirlenmenin bazı sebepleri vardır ki burası onların anlatılma yeri değildir. Mürid, bu evi temizlemek ve sultanın orada oturmasına elverişli hale getirmek görevi verilmiş bir kuldur. “La ilahe illallah” zikri o evi süpürme vasıtası gibidir. Bu ev bu temizleme vasıtasıyla temizlenmelidir ki ilahi nefhalar, melekler ve başka güzeller oraya yerleşip otursunlar.

Kalp, cila ile parlatılmış bir ayna gibidir. Aynanın cilasının ve parlaklığının tazelenmesi gerekir. Kalbin parlatılması Allah’ı zikretmekledir. Nitekim Abdullah b. Ömer’den rivayet edildiğine göre Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmaktadır “Her şeyin bir cilası vardır. Kalplerin cilası aziz ve celil olan Allah’ı zikretmektir.”

Hz. Allah, insanın ruhunu yarattığı zaman ruh, Hakk Te’alâ’nın yakınında idi. Rabbi zül Celal’den feyiz almakta idi. Hz. Hakk, bedeni yarattığı zaman ruha beden ile ilişki halinde olmasını emretti. Böylece bedenin terbiye edilmesi için Cenab-ı Hakk nefsinden bir âheng lutfetti. Ta ki beden Rabbin hizmetine elverişli hale gelsin ve O’na hizmet etmekle lezzetler aleminden bir tat alsın.

Bundan başka insanların ruhları, ruhlar âleminde Hakk Subhanehu ile beraberdir. Hz. Allah, ergenlik zamanına kadar bunu bedenlere unutturdu. Ergenlik zamanı Rabbin hizmetine elverişli olunan zamandır. Beden Rabbin hizmetine uygun olunca bir eğitici ve hatırlatıcı göndermiştir. Bu ya akıl ile ya kalbin marifetlere uyanması ile ya Rabbani ruhla ya da melekle olmaktadır. Artık ruh için şeyhlerin – Allah onlara rahmetiyle muamele etsin – farklı durumlarına göre ruhu terbiye etmesi gelmektedir. Böylece ruh uyanır, hatırlar ve görür ki Rabbinin civarından hayli uzak düşmüştür ve O’nu unuttuğu için beden perdesi ve bir takım hastalıklar ve fasit irade, Hakk’a karşı inat kazanmış bir duruma gelmiştir. Bu duruma gelmesinin bazı sebepleri vardır ki bunları burada anlatmak işi uzatır.

Meşayıh-ı kiram (k.s) hakikatin edasında bu yolun hekimleri olunca müridlerin hallerine göre “La ilahe illallah” zikrini muayyen dozlarda bir ilaç olarak verirler. Bu işi bildikleri bir takım sebeplere göre yaparlar ki burası bu sebeplerin anlatılacağı yer de değildir. Meşayıh bu ilacı müridlerin Allah’tan başkasını göz önünde bulundurmaktan dolayı gönlünde meydana gelen hakkı unutma hastalığını iyileştirmek için, gaflete iyi gelsin diye verirler.

Çünkü bu “La ilahe illallah” kelimesi nefy ü inkâr çiçeği ile ifadeyi olumluya çeviren ispat sarhoşluğunun bir araya gelmesiyle oluşan bir macundur. Buna göre “La ilahe illallah” kelimesinin başlangıcı olumsuzluk, küfür ve zehir; sonu ispat, iman ve panzehirdir. “La ilahe illallah” cümlesindeki “La ilahe” olumsuzluk kısmı, kalpte doğan hastalıkların nefsani belirtilerini yok eder. “illallah” ispatı ile kalbin sağlığı ve Rabden gayrisini anmaktan doğan hastalıktan selamet hâsıl olur. Böylece kalp, Hakk ile meşgul olmaya başlar. Nefsani bozukluk belirtilerinin başka sebepleri de vardır ki onları burada zikretmek işleri uzatır. Nefisteki bozukluk işaretleri yok olursa zikir bir takım işaretlerle sırlara ve sebeplere açılan yöne doğru gider. Böylece sevinç eksik olmaz. Aksi halde kışkırtmalar olur. Kışkırtmalar olunca kalem de yok olur, kâğıt da yok olur. Mücahade de bunun üzerinedir.

Zikrin Kısımları:

Zikrin kısımları meşayıha göre değişir. Avarif adlı eserin sahibi der ki: “Zikir dört kısımdır. Bunlar: Dil ile zikir, kalp ile zikir, sır ile zikir, ruh ile zikirdir.” Şüphesiz ki ruhun zikri, sırrın zikirden haberdar olmasıdır. Kalbin zikri, nefsin zikirden haberdar olmasıdır. Nefsin zikri O’nu görüp saygı göstermesi veya sevap istemesidir. Mürid, zikir ile makamlardan bir şeye ulaşır. Ehlullah katında insanlardan en aşağı seviyede olanı, zikri ortaya çıkarmak isteyen ve zikir ile Hakkın kendi üzerine iltifatını, teveccühünü arzu edendir.

Avarif adlı eserin sahibi şeyhin sözünün özü şudur: Kalbin zikri fiillerin zikridir. Sırrın zikri, sıfatların zikridir. Ruhun zikri, zâtın zikridir. Sanki bu ifadeyle fiillerin faniliği, sıfatların faniliği ve zatın faniliği gibi üç faniliğe işaret etmiştir. Tahkik ehli bazı kimseler ise zikrin altı kısım olduğunu söylemişlerdir. Bunlar: Zâhirin zikri, bâtının zikri, kalbin zikri, sırrın zikri, ruhun zikri, hâfinin zikri. Bu zikirlerden zâhir ve bâtının zikri, başlangıç durumda olan müridin zikridir. Kalbin ve sırrın zikri, orta derecede olan müridin zikridir. Ruhun ve hafinin zikri ise ileri seviye olan müridin zikridir. Bütün bu sözler birbirine yakındır. Zikir konusunda sözün özü şudur ki Hazreti Allah ile yakınlık kazanmak, halktan uzak olmaktır.

Zikrin Şartları Ve Edepleri:

Buraya kadar söylenenlerden sonra bilesin ki zikrin açık ve gizli şartları ve edepleri vardır. Bunlarla zikirden fayda hâsıl olur ve meyvesi ortaya çıkar. Bunlardan bazılarına işaret edeceğim.

1- Bütün günahlardan ve hatalardan tövbe etmek. Bu tövbe ya Allah’a niyetle olur ya da zahiri ve batını şeriat ile ve sıkı sıkıya takvaya bağlı olmakla süslenmiş bir mürşid-i kâmil tarafından yaptırılır. Tövbenin her şartı yerine getirilmelidir. Bu şartlar şöyledir:

  • Gusletmiş olmak,
  • Abdestli olmak,
  • Temiz elbise giymiş olmak,
  • Meleklerin, sekînenin ve ruhanîlerden sâlih olanlarının hazır bulunması için iyi kokulu buhur yakmış olmak.

2- Mürid, zikir yapmak istediği zaman Efendimiz Hz. Muhammed’e (sav) gizli olarak üç defa salâvat getirir ve şu duayı okur:

zikir_risalesi_4

“Fe in tevellev fe kul hasbiyallahu la ilahe illa hu, aleyhi tevekkeltüve hüve rabbül arşil azim. Rabbi euzu bike min hemezatişşeyatini ve vesaisihim ve hemzihim ve lemzihim ve nefhihim. Eyyühel cinnü inne beynena ve beyneküm le siaten fentaliku ila abedetil evsani vela tüzahimu ehlezzikri vel kur’ani bi hakkı seyyidina Muhammedinil meb’usi ilel insi ve’l can”

3- Şeyhinin suretini, kendi yüzünün hizasında hayal etmek. Ta ki şeyhi, zikir yolunda yoldaşı olsun.

4- Halk arasında denir ki: “Önce ustayı bul, sonra ev yaptır” ya da “Önce arkadaş bul sonra yola çık” Mürid, zikre başlarken kalbiyle şeyhinin himmetinden yardım istemelidir. En güzeli, zikre başlarken şeyhinin şeyhini anmalı ve yaptığı zikir ile şeyhlerini Allah’tan başkasını istemediğine şahit tutmalıdır. İhtiyaç duyduğu zaman şeyhini adıyla çağırmasında, şeyhinden istediği yardımın Peygamber Efendimizden (sav) yardım istemek olduğunu düşünmesinde “fezkuruni ezkurkum” fehvâsınca bir sakınca yoktur. Allah’ın izniyle bu yardım kendisine gelecektir. Şöyle ki: “Halkı arasında şeyh, ümmeti içinde peygamber gibidir:’

5- Zikir yaparken kalp ve dil arasında bir âheng olmalıdır, aynı ritmi vurmalı, mütereddit olmamalıdır.

6- Mürid, tam bir ihlâs ve doğruluk üzere olmalıdır. Böyle yapmadaki gaye zikrinde, diğer ibadetlerinde ve davranışlarında Allah’tan başkasını istememesi içindir.

7- Mürid, zikir sırasında gönlüne düşen şeyleri şeyhinden gizlememeli, gerçek hayatta (gündüz rüyası) ya da gece rüyasında gördüklerini de gizlememelidir. Manayı anlattıktan sonra gördüğü rüyanın yorumunu da şeyhinden istememelidir.

8- Zikir sırasında hareket halinde olmalıdır. Zikir ya vezinli, dengeli olarak yapılır ki bu da şöyledir: gözlerini kalbine dikerek, oradan ‘la’ kelimesini alır ‘ilahe’ kelimesi ile bunu başın arkaya çevirerek, geriye atar. Bu hareketi ile sanki kalbindeki masivayı, Allah’tan başkaya ait şeyleri oradan çıkarmış ve “La ilahe” diyerek sağ tarafından arkasına atmış olur. Ve sol tarafından “illallah” diyerek kalbini murakebe ile gayriyattan boşaltır. Artık kalbinde zikirden başka bir şeye yer vermez.

Eğer zikir hareketi dengeli değilse vezinsiz ise bu da şöyledir: nefs ile ceset, süt ile kaymağı, yağı gibi karışmış kabul edilir. Sütün her zerresinde mutlaka yağın, kaymağın bulunması gibi kendi benliğinde mutlaka kötü sıfatlar da güzel sıfatlar da bulunur. Sütün içinde bulunan kaymağı meydana çıkartmak için yayık nasıl kuvvetlice ve devamlı çalkalanırsa mürid de zikir sırasında uzunca bir süre sağa sola sallanmalıdır. Ta ki benliğinde bulunan güzel sıfatlar kötülüklerden arınıp ayrılsın.

Bu rumûzdan asıl manayı anla, itiraz etme. Aksi halde zevk ve mana ehlinin gönlüne senin itiraz şüphen doğar. Zevk ehline itiraz, insanı delalete götürür. Hakikat bilgisi ise Allah’tadır.

Hz. Ali medh ü sena ettiği bazı arkadaşlarını anlatırken şöyle demiştir: “Vallahi onlar Allah’ı zikrettikleri zaman rüzgarlı bir günde ağaçların salındığı gibi sallanırlar, gözlerinden yaşlar dökerlerdi.” Bazı arkadaşlarının da zikir ve itaatte gaflet içerisinde olduklarını söylemiştir. Hz. Ali Efendimizin (kv) bu sözlerinden zikirde sallanmanın caiz olduğu anlaşılmaktadır. “Sevdiğinin adı anıldığında depreşmeyen, hali, hareketi değişmeyen mürüvvetsizdir” buyruğu da mânâ Sultânına aittir.

İbadet nâmına dalgın oturma!
Çağırma, bağırma göğsüne vurma!
“Yâ Hû”, “yâ Hay” diye köpürüp durma,
Zikr-i Hak hazm için geviş değildir.

Mürid, zikir sırasında kendine değer verdiğini imâ eder bir hal görmekten sakınmalıdır. Bu büyük bir münafıklık ve büyük bir günahtır. Bilakis müridin zikir sırasında kendine bir coşku ve bu coşku halinin verdiği bir sarhoşluk, cezbe gelmesi durumunda kendini tam manasıyla tutması gerekir. Asla kendini değerli saymak gibi bir hayale kapılmamalıdır. Her kim böyle bir şeye meyleder ise bizden değildir. Her kim açıktan kendisine zahir olan şeyi konuşursa, “Ulvi veya sufli şöyle şöyle şeyler görünüyor.” derse “Bana rengârenk ve çeşitli nurlar görünüyor.” derse, eski tasavvuf şeyhlerine benzer şatahat türü bir şeyler söylerse, zikir sırasında bir takım şeyler söyler bağırıp çağırıp nara atarsa yahut peygamberimizin kılmış olduğu nafilelerden birini yapmak konusunda gevşeklik gösterip aldırış etmezse – ki bu nafileleri “Vasiyetim” kısmında söyleyeceğim – yahut zikir sırasında raks eder gibi oynarsa bunları yapan birisi tarafımızdan reddedilmiştir ve münafıktır. Biz böyle bir kimseden uzağız. O da bizden uzaktır. Bu yasaklardan birini yapan, bizim adımızı kullanıp yemin eden, bizim adımıza ortaya çıkan ve insanlardan maddi bir çıkar elde eden ve böylece geçimini sağlayan olursa bu kişinin konuşması da sağladığı menfaat de haramdır.

Zikir sırasında kuvvetli sallanmak helaldir. Sallanmak ayakta olabildiği gibi oturarak da olabilir.

9- Mürid, zikir meclislerinden asla uzak kalmamalıdır. Zira bereket ve rahmet, cema’at iledir. Müridler bir araya gelip halka oldukları zaman gür bir sesle ve güçlü bir hareketle zikir yapmalıdır. Böyle yapmak şeytanın vesvesesini, kalbe gelen zararlı düşünceleri uzaklaştırıp def eder. İslam’ın hücceti İmam Gazali (r.a) bir kişinin tek başına zikir yapması ile cemaat olarak zikir yapılmasını; tek bir müezzinin ezan okuması ile grup halinde müezzinlerin ezan okumalarına benzetmiştir. Nitekim grup halinde çıkarılan gür ses, tek başına bir kişinin sesinden daha fazla havayı kat edip daha uzağa gider. Bundan dolayı bir cemaatin tek kalp halinde zikretmesi daha evladır. Çünkü Allah, kalbi katılıkta taşa benzetmiştir. O şöyle buyurur: “(Ne var ki) bunlardan sonra yine kalpleriniz katılaştı. Artık kalpleriniz taş gibi yahut daha katıdır. (Varlığındaki Hakk’ı açığa çıkaramaz oldu) Çünkü taşlardan öylesi var ki içinden ırmaklar kaynar. Öyleleri de var ki çatlar da ondan su fışkırır. Taşlardan bir kısmı da Allah’ın haşyetinden düşerek aşağı yuvarlanır.” [2:74] Bilindiği gibi taşlar ancak şiddetli bir güç ile kırılır. Katılaşmış kalp de böyledir. Meşâyih (r.a.) demiştir ki: “Zikri kuvvetli ve şiddetli yapmak şarttır. Kuvvet ve şiddetin derecesi “Allah” lafzının kuvvetinin kalbe, kalpten bedenin diğer organlarına tesir edecek derecede olmalıdır. Zikirden murad edilen budur”

Şeyh Ebu’l Hasen Harakanî (k.s) hazretleri şöyle der: “Zikir ehli ‘Allah’ dediğinde cismi tepeden tırnağa titreyen adamdır. Eğer ‘Allah’ dediği zaman bu hal olmazsa o ehl-i zikirden sayılmaz. Zikrin sevap durumu da bu kuvvete göredir. Çünkü cemaatte zikir meydana getiren, bu hali kolaylaştıran bir kuvvet vardır.”

Zikirde sema hali, insanın iç dünyasındaki deruni kuvvet, müminlerin zikir sohbetleri ve daha pek çok meselenin anlatılmasına bu küçük risale yetmez…

Vasiyetim

Dostlarıma ve yolumuza girenlere vasiyetimdir:

1- Gizli, açık tüm hallerinde Allah’tan sakınsınlar.
2- Az yiyip az konuşsunlar.
3- Avam (halk) arasına az karışsınlar.
4- Daima şehvetten uzak dursunlar.
5- İnsanların ellerinde bulunanlardan ümidi kessinler.
6- Bütün kötü sıfatları, yerilen huyları (ahlak-ı zemime) terk etsinler, övülen güzel huylarla (ahlak-i hamide) kendilerini süslesinler.
7- Şiir ve şarkı dinlemekten kaçınsınlar.
8- Düşüncelerinde dayatmacı, ön yargılı olmasınlar.
9- Açlıktan ölseler bile şüpheli hiçbir şeyi yemesinler.
10-Sünnet olan namazlara devam etsinler.
• Özellikle sabah namazının iki rekât sünneti
• İki rekât işrak namazı
• Altı rekat kuşluk, duha namazı
• Öğlenin farzından önce dört, farzından sonra dört rekât sünneti
• İkindinin farzından önce dört rekat sünneti
• Akşamın farzından sonra iki rekât sünneti
• Akşamın farzından sonra kılınan altı rekât evvâbîn adı verilen namazı
• Geceyi ihya niyyetiyle on iki rekât namazı
• Yatsının farzından önce dört, farzından sonra dört rekât sünneti
• Vitir namazından sonra oturarak kılınan iki rekât namaz. Bu namazın birinci rekatında “İza zülzilet” ikinci rekatında “Kul ya eyyühel kafirun” suresi okunur
• On iki rekât teheccüd namazı
• Her Cuma gecesi veya günü tesbih namazı.

Mürid, bu ibadetleri evrad bilip ömür boyunca terk etmemelidir. Herhangi bir sebeple bunlardan bazısını kılamazsa bir hafta sonra da olsa hatırladığı zaman kılmalıdır.

11- Her gün bir günlük kaza namazı kılmalıdır.

Bunlar bir müridin namaz olarak kılması gereken asgarî miktarlardır.

Oruç olarak yapması gereken asgarî miktar ise:
1- Pazartesi ve Perşembe günleri
2- “Eyyam-ı Biyz” denilen her hicri ayın 13, 14 ve 15. Günleri
3- Şevval ayından altı gün
4- Zilhicce ayının ilk on günü
5- Muharrem ayının ilk on günü
6- Muharrem ve Şaban aylarının çoğunu oruçlu geçirmelidir.

Oruç ibadetinin en çoğu ise Davud’un (a.s) orucudur ki bir gün iftar edip bir gün oruçlu olmaktır. Gücü yetse de mürid bundan fazlasını yapmaz.

Kur’an okumaya gelince:
1- Her gün gündüz vakti Kur’andan yüz ayeti, ayrıca günün evvelinde Yasin Suresini okur. Bunu yapanın hacetleri yerine gelir.
2- Her gece “Elif, Lam, Mim” ile başlayan Secde Suresini, Yasin Suresini, Duhan, Vakıa ve Tebâreke Surelerini okur.

Gece okuması gereken bu surelerden birini okuyamazsa gündüz kaza ederek okur.

Zikirler:
• Yüz defa “La ilahe illallahu vandehu la şerikeleh, lehül mülkü ve lehul hamdü yuhyi ve yumit ve hüve ala külli şey’in kadir”
• Yüz defa “Rabbiğfirli ve tüb aleyye, inneke entettevvabur rahim.” (Ey Rabbim! Beni bağışla. Tövbemi kabul eyle. Çünkü sen tövbeleri kabul eden, merhamet sahibisin)
• Yüz defa Peygamberimiz Efendimize sallallahu aleyhi ve selleme salâvat.
• Yüz defa “Ve subhanallahi vel hamdu lillahi, vela ilahe illallahu vallahu ekber.” • Yüz defa “Vela havle vela kuvvete illa billahil aliyyil azim. Ve etübü ileyhi la melcae vela mencae minallahi illa ileyh. (Allah’tan başka, masiyetten koruyacak güç ve ibadete yöneltecek kuvvet sahibi yoktur. Ben O’na tövbe ediyorum. Kurtuluş O’na sığınmaktadır.)
• Yüz defa “Subhanallahi ve bihamdihi. Subhanallahil azimi estağfirullahil azimi ve etûbu ileyh.”
• Yüz defa “Subhanallah”
• Yüz defa “El hamdu lillah”
• Yüz defa “La ilahe illallah”
• Yüz defa “Allahuekber”
• Yüz defa yatakta oturur vaziyette, ölüm döşeğindeymişçesine “İhlas Suresi”
• Her namazdan sonra yirmi beş defa “Subhanallah” Yirmi beş defa “Elhamdulillah” Yirmi beş defa “Allahuekber”
• Her Cuma günü ve gecesi Peygamber Efendimize (sav) bin defa salâvat.

Dualar:
Duaların en güzeli bizim iyiliğimiz için Allah tarafından Peygamber Efendimiz’in (sav)) fem-i saaadetleri vasıtasıyla indirilen kelâm-ı kadîm olan Kur’andır. Sonra sahih senetlerle gelen altı hadis kitabındaki hadislerde bildirilen dualardır. Nitekim “Silâhu’l Mürîdîn” isimli eserimizde güzel bir tertiple bu dualar bildirilmiştir. Bunlardan sonra mürid daha ziyadesini talep ederse büyük şeyhlerin bildirdiği dualarla dua eder. İşte benim vasiyetini budur. Kelâmın hayırlısı, kelimesi az, mânâsı çok, ifadesi güzel olanıdır. Allah, bizleri bu emirlerle amel etmek nimetiyle rızıklandırsın. O hakkıyla işiten ve duaları kabul edendir. İşin başında ve sonunda hamd ve sena O’nadır. Güç ve kuvvet ancak yüce ve ulu Allah’ın yardımıyladır.

Tac ve Hırkanın Tefsiri

Tac, cennette müminlerin giyeceği taca işarettir ve cennet giysilerinden bir giysidir. Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur: “Tac, Allah tarafından indirilmiştir!”

Bahsi geçen tac, Hz. Peygamberin tacıyla alakası olan tacdır. Bir kimsenin başına mürşid, halife veya salih bir kimse tarafından bir tac konursa bu tac, kıyamet gününde o kimsenin başında bir nur olacaktır. Çünkü o tac Allah’tan inmiştir. Bu sözün manası, “Bu tac, Allah’ın kudretindendir.” demektir.

Tac, türbe işaretidir. Tac sahibi, ölü gibidir. Tacı giyen kimse ölüdür. Yani nefsi ölüdür. Nefsi ölen tac sahibi kimse sadık bir velidir. Tac giyen kimsenin tüm insanlara karşı cevabı olmaz. Sövene sövmez, vurana vurmaz. Böylesi tac sahibi olan insanın tacı, sahibinin üzerinde nurdan bir dağdır. Yüce Allah buyuruyor ki: “Tur’a (Sinâ Dağı’nda Hz. Musa’nın karşılaştığı hakikate) ve satır satır yazılmış kitaba andolsun…” [52:1-2]

Ayetteki “vav” harfi tacın çevresine sarılan sarığa işarettir. “Elif” harfi tacın gücüne ve dünyayı terk etmeye işarettir. “Lam” harfi tacın sarığının uzunluğuna işarettir. Tac, kıyamet gününde sahibinin başında nurdan bir tac olacaktır. Tac sahibi cennete girdiğinde de bu hal üzere olacaktır.

Hırkanın Beyânı

Hırka, Resul-u Ekrem Efendimizin ve bütün peygamberlerin hırkasına işarettir. Hırkayı giyenin, halktan hiç kimseye sözü olmaz. Cümle halk, hırka sahibi katında kardeştir, yetmiş iki millete bir gözle bakar. Tac ve hırka, sahibinin üzerinde zabıta görevi yapar. Bu kimse günah olan bir şeye yönelse hırka, onu giyenin bedeninde koruma görevi yapar. Böylece hırka sahibi günahtan iyiliğe döner. Çünkü hırka giyen, ilk olarak insanlara karşı, ikinci olarak Allah’a karşı utanma giysisi, ar libâsı giyer.

Ey fakirler! Hırka giyiniz. Çünkü kıyamet gününde hırka, sahibinin bedeninde cennet hullelerinden bir giysi olacaktır. Hırkayı giyenler sükûnet, vakar ve itaat üzere giyerler. Hırka giyen itaat üzere olmazsa, hırka, sahibinin başında ateş ve cehennem giysilerinden katrandan bir giysi olur. Allah’a sığınırız…

Ey Hakk’ın âşık kulu tevhîde gel tevhîde
Tevhîddir Hakk’ın yolu tevhîde gel tevhîde

Mâsivâyı sildirir illâllâh’ı bildirir
Nûr-ı Hakk’ı buldurur tevhîde gel tevhîde

Nûrlar dolar her taraf yüz gösterir “men ‘aref”
Hak olur dilde hedef tevhîde gel tevhîde

Âh mine’l aşk

Cihanda bâkî bir zevk ve sürûr şerabını ancak şiir sâkisi sunar. Sözün bâkî kalması hususunda söz yoktur. Kalan ancak O’dur; kalanı bâkî değildir.

Yâ Rabbi! Kendi ikametim için rüsvalık çamuru ve nedamet taşı ile meydana getirdiğim ve onu sıvamak, süslemek için kanlar yuttuğum dağınık birkaç beyti, “Ehl-i beyt-i Nebevî” masumları hürmetine, ma’nâları üzerinde gündüzleri akşama kadar düşünmüş ve onları bir araya getirip bir manzume yazabilmek için gece sabahlara kadar uğraşmış insanlar görüp okusunlar. Zira onlar şâirlik mâdeninden müstesnâ bir inci çıkarmak için ne kadar meşakkat çekmek lâzım geldiğini pek iyi bilirler…

Fuzûlî, benim makamım Kerbelâ toprağı olduğu için şiirlerim nereye giderlerse onları hürmetle karşılamak lâzımdır. Benim şiirlerim altın değil, gümüş değil, inci değil, lâ’l değil, topraktır. Fakat Kerbelâ toprağıdır.

 Hz. Mehmed b. Süleyman Fuzulî

ah_minel_ask.jpg

Gazel
Fâilâtün Fâilâtün Fâilâtün Fâilün

Kad enâre’l-’ışku li’l-’uşşâki minhâce’l-hüdâ
Sâlik-i râh-ı hakîkat ışka eyler iktidâ

Işkdur ol neş’e-yi kâmil kim andandur müdâm
Meyde teşvîr-i harâret, neyde te’sîr-i sadâ

Vâdî-yi vahdet hakîkatde makâm-ı ışkdur
Kim müşaḫḫas olmaz ol vâdîde sultândan gedâ

Eylemez ḫalvetserây-ı sırr-ı vahdet mahremi
Âşıkı ma’şûkdan, ma’şûku âşıkdan cüdâ

Ey ki ehl-i ışka söylersen melâmet, terkin it.
Söyle kim mümkin midür tağyîr takdîr-i Ḫüdâ?

Işk kilki çekdi ḫat levh-i vücûd-i âşıka
Kim ola sâbit Hâk isbâtında nefy-i mâ’adâ

Ey Fuzûlî! İntihâsız zevk bulduñ ışkdan
Beyledir her iş ki Hâk adiyle kılsañ ibtidâ

ÎZAHAT BÂBINDAN

  • Kad enâre’l ışku li’l uşşâki minhâce’l-hüdâ
    Sâlik-i râh-ı hakikat ışka eyler iktidâ

(Aşk, âşıklara hidâyet yolunu aydınlatınca, hakikat yolunun yolcusu aşka uyar. “Onun gösterdiği yola gider”.)

Fuzûlî, ilk gazelinin birinci mısrasını Arapça yazmıştır. Bu İran ve Türk edebiyatlarında bir an’ane halindedir. Nitekim Fuzûlî’nin çok iyi ta­nıdığı Nevâyî de böyle yapmıştır.

Aşk, hakikat yolunu aydınlatınca o yolun yolcusu, onun gösterdiği yola gider. Demek ki insan, hakikata ancak aşk ile erişir. Şâir bu beytinde aşkı şu vasıflarla gösteriyor: Yolcunun yolunu aydınlatan. Demek ki yol karanlıktır. Yol hakikat yolu olunca elbette karanlıktır. Çünkü sonsuz müşkilâta maruz kalınır. Bu kâinat muammasıdır. Beşer asırlarca bunun peşinde koşmaktadır.

Karanlık bir gecede yolcunun yolunu aydınlatan, ona ne tarafa gide­ceğini gösteren tek şey vardır. Yıldızlar. Bu beyitte aşk bir yıldıza benze­tiliyor. Aynı zamanda Arapça mısrada iki kelime vardır ki, bunların altın­da bir hadis-i şerif gizlidir. Hûda ve iktida. Bu iki kelime Hadise telmih olarak kullanılmıştır. Hadis şudur:

“Ashâbî kennücûm bi eyyihim iktedeytum ihdeteytum. Benim asha­bım yıldızlar gibidir. Hangisine uyarsanız doğru yolu bulursunuz”.

Bu hadis ile aşkın bir yıldıza benzetildiğini görüyoruz. Nasıl insan, kendi iradesi ile bir yıldız vücuda getiremez ve onu ancak Hakk’ın iradesi var ederse aşk da insanlara Allah’ın bir lûtfudur. İstediğini bu lûtfa mazhar eder, istediğini mahrum bırakır. Onun için aşk yıldıza benzetiliyor. Ruhta o yıldız doğunca hakikat yolcusu onun yolunda gitmek mecburiye­tindedir

  • Işkdur ol neş’e-i kâmil kim andandur müdâm
    Meyde teşvîr-i hararet neyde te’sîr-i sadâ

(Aşk, o kâmil, tam neş’edir ki, daima şarapta insanı saçma sapan ve neticede kendini utandıracak sözler söyleten o hararet, o ruh hâleti “humma sayıklaması” ve neydeki sesin ondaki tesiri ancak aşktandır.)

Şarap neş’esiyle coşan, ney sesinden derin bir duygu ile sarsılan insan, lâlettayin bir insan değil, başka bir insandır. Bu başka insanı Fuzulî, neş’e-i kâmil terkibi ile bize anlatıyor. Neş’e hem zevk, sevinç yani neşve mukabilidir. Hem de bitmek, vücuda gelmek yani neş’et ma’nâsınadır.

İnsan, dört unsurdan mürekkeptir. Toprak, su ateş, hava.

O halde tam neş’etten bu dört unsuru anlayacak ve bunları ikinci mısrada arayacağız. İkinci mısrada “mey” vardır. Mey’in bir ismi de âb-ı âteşîn’dir. Yani ateş gibi su, mey kelimesinde su ve ateşi buluyoruz. Na’ilî’nin şu beyti şarabı daha şairane anlatıyor:

Neyleriz sahbâyı biz ol lâ’l-i nâbın mesîiyüz
Ab ü âteşden muhammer bir şarâbın mestiyüz.

Ney ise birkaç ma’nâyadır. Topraktan yaratıldığı ve kendisine İlâhî rûh nefh edildiği için insan ve yine kendisine Hazreti Ali tarafından bâtın sırrı ifşa edildiği için sırları söyleyen bir varlık.

Ney kelimesinde toprak ve kendisine rûh nefh edildiği, üflendiği için hava.

Ancak insanı vücuda getiren su ve ateş “mey” yani aşktır. Toprak ve hava ise kendisindeki İlâhi ruhu idrak eden ve sırlara âşinâ olan “ney”dir. Dikkat edilirse bu tefsir ve izah, neş’e-i kâmil terkibinden çıkmaktadır. “Müdam” kelimesinin ayrıca şarap ma’nâsına geldiği gözden kaçmamalıdır.

Hulâsa, aşk unsurları tamamen ayrı olan başka bir insan vücuda geti­rir, demektir. Bu insan, aşk ile coşar, cem’iyyetin umumî idrakinin üstüne çıkıp onların anlayamayacağı sözler söyler, neydeki seste yaratılışının sır­larını bulur.

  • Vâdî-i vahdet hakîkatde makâm-ı ışkdur
    Kim müşahhas olmaz ol vâdîde sultandan gedâ

(Vahdet vadisi hakikatta aşk makamıdır. O aşk makamı ki orada sul­tandan dilenci ayırt edilmez.)

Aşkın gayesi vahdete erişmektir. Onun için bu yol aşk ile elde edilir. Bu aşk makamına erişince insan, kesret, âleminde birbirinden çok uzak olan varlıkları birleştirir. Meselâ mecaz, masiva aleminde en yüksek mevkii işgal eden sultan ile, en aşağı mevkide bulunan dilenci birbirinden ayırt edilmez.

Bil misâl olarak ele alman bu telâkki hakikatta da doğrudur. Bu mu­tasavvıf, insanları sadece insan ve Hakk’ın bir mazharı olarak ele alır. Ârızî olarak haiz olduğu şeyler tamamen fânidir ve bir görünüştür. Ta­savvuf âleminde hakiki değer Hakk’a yakınlık ile ölçülür.

Vâdi geçit yoludur. Bir vâdiden sultan da geçer, dilenci de. Burada vâdi, manevî telâkki ve inanış yolu, makam ise durulan yerdir. Ama bura­da erişilen yer ma’nâsınadır.

Fuzûlî, vâdi ile makam arasında manevî bir tezat san’atı yapıyor

  • Eylemez halvet-serây-ı sırr-ı vahdet mahremi
    Âşıkı ma’şûkdan ma’şûku âşıkdan cüdâ

(Vahdet sırrı insanın içinde olduğu için orada insan yalnızdır. Vah­det sırrının gizli evine girebilen insan, seveni sevilenden, sevileni seven­den ayıramaz.)

Çünkü Vacibü’l-vücud kendi hüsnünü temâşa ederken âşık; güzel de hakikatta kendisi olduğu için maşûktur.

Kendi hüsnün hublar şeklinde peydâ eylemiş
Sonra dönmüş çeşm-i âşıkdan temcışâ eylemiş

Bir Hadis-i Kudsi’de “Ben gizli hazine idim. Tanınmayı sevdim ve diledim. Halkı beni tanımaları için yarattım” buyuruyor.

“Küntü kenzen mahfiyyen fe-ahbabtu en u’rafa fa halaktu-l-halka li- yu ‘raf”

Hadis-i Kudsi’si tasavvufun en kuvvetli temelidir. Bu imâna varış ta­rikatın çok ileri bir merhalesidir.

  • Ey ki ehl-i ışka söylersen melâmet terkin et
    Söyle kim münıkin midür tağyîr-i takdîr-i Hudâ

(Ey aşk ehline melâmet yolunu terket diyen, söyle Allah’ın takdirini değiştirmek kabil midir?)

Melâmet bir kısım insanlar tarafından kınanmak demektir. Bu insan­lar basit insanlardır. Aşkın ateş gibi harareti içinde basit insanlara göre hezeyan, saçma sapan sayılan sözler söyleyenler, yine basit insanlara göre mecnûnâne görülen hareketlerde bulunanlar, elbette hoş görülmez ve kınanır. Lâkin, bu hâle, bu makama erişmek onların iradeleri haricin­dedir. Bu Allah’ın bir takdiridir. Çünkü onlar Hak tarafından sevilip Hakk’a doğru sürüklenen varlıklardır.

Öyle yaratılmışlardır. Allah’ın tak­diri asla değişmez. Hâfız aynı şeyi söyler.

Der kûy-i nik-nâmi mârâ guzer ne-dâdend
Ger tu nemî pesendî tağyir dih kazârâ

“İyi ad ve şöhret sahibi olmak -herkes tarafından kınanmayıp hürmet görmek mahallesine bizi bırakmadılar, bize yol vermediler. Eğer sen bunu beğenmiyorsan, Allah’ın hüküm ve iradesini -kazasını- değiştir.”

  • Işk kilki çekdi hat harf-i vücûd-ı âşıka
    Kim ola sâbit Hak isbâtında nefy-i mâ’adâ

(Aşk kalemi âşıkın varlığı sözü üzerine bir çizgi çekti, yani âşıkm varlığını iptal etti. Tâ ki Allah’ı ispat için ondan başkasını ortadan kaldır­mak hususu yerine getirilmiş olsun.)

Kelime-i Şehadet: LA ilâhe illallah iki kısımdır. LA ilâhe, ilâh yok­tur kısmını ııefy “ortadan kaldırmak, yok etmek” ikinci kısmı olan illallah kısmına ise ispat derler. İllallah, ancak Allah vardır demektir. Bu suretle hakiki Kelime-i Şehadet, kendi varlığını ortadan kaldırmakla gayesine erişmiş olur. Aşkta gaye, sevgilide kendisini mahvetmektir.

  • Ey Fuzûlî intihâsuz zevk buldun ışkdan
    Böyledür her iş ki Hakk adıyla kılsan ibtidâ

(Ey Fuzulî, aşktan sonsuz bir zevk buldun. Çünkü Hak’ta kendini yok etmek ebedî olan Hakk’a ulaşmaktır. Ebediyyet ise sonsuzluktur. Hak adı ile başladığın her iş böyledir. Yani neticesi elde edilir.)

Burada sonsuzun iki ma’nâsı vardır:

  1. Sonu olmayan ebedî
  2. Sonu, neticesi olmayan, yani yarıda kalan, bitirilemeyen

Burada ikisi de vardır. Yani evvelâ aşkta sonsuz, ebedî bir zevk var­dır. İkinci olarak da bir hadise istinat eder:

“Küllü emrin zî hâlin lem-yubde’hî-bismillâhi fe-hüve ebter- Allah adı ile başlamayan her iş neticesiz- kuyruğu kesik- kalır.”

Fuzûlî işe Allah adı ile yani “Bismillahirrahmanirrahim” ile, yani divanındaki ilk gazele Allah aşkını terennüm ile başladığı için bundan aldığı zevki de sonsuzdur.

Hülasayı meâl: Hazreti aşk, âşıklar için doğru yolu muhabbet şahrâhında çizmiştir. Hakikat yolcusu aşkı ancak kendisine rehber edinir. O kâmil neş’e aşktır ki, meyde yaygın olan hararet, neydeki tesir aşktandır. Vahdet sırrının mahremi halvet sarayda âşıkı maşuktan, maşuku âşıktan fark etmez. Aşk kalemi âşıkı vücuduna öyle bir hat çekti ki onunla âşık için Hüdâdan gayrisi yok oldu. Ey Fuzulî sen aşktan sonsuz bir zevk buldun. Cenabı Hakkın adı ile başlayan her şey iş­te böyle olur.

Hazreti Fuzulî’ye ehli tasavvufun tarih boyunca bu derece önem vermiş olması dâhi bir şair olmasından değil, gö­nül eri bir ârif, hakiki bir âşık olmasındandır, O’nun hikmet dolu mısralarını inceleyenler mecaz gülleri altında arzetmek istediği aşkın, aşk-ı hakikî olduğunu anlamakta bir güçlük çekmez.

Telezzüz eyleyenlere aşk olsun.

Ey Fuzulî çıksa can, çıkmam tariki aşktan
Rehgüzâr-ı ehl-i aşk üzre kılın medfen bana

Canım çıksa da aşk yolundan çıkmam, mezarımı âşıkların gelip geçtiği yerde yapın…

 

Hasan Çelebi

Arapça ‘hatt’ mastarından türeyen ve yazı, çizgi, çığır, yol manalarına gelen ‘hat’ kelimesi, terim olarak “Arap yazısını estetik ölçülere bağlı kalıp, güzel bir şekilde yazma sanatı (hüsn-i hat)” olarak açıklanmış. Kaynaklarda genellikle “cismani aletlerle meydana getirilen ruhanî bir hendese” şeklinde tarif edilen hat sanatı, bu tarife uygun bir estetik anlayış çerçevesinde yüzyıllar boyunca gelişerek günümüze ulaşmıştır.

Vakit buldukça bu kalem güzellerinden nadide eserleri ve hattatların kısa hayat hikayelerini sizlerle paylaşmak dileriz, vesselam…

HATTAT: Hasan Çelebi
Şeyh Sa’di Şirazi şiirinden Tâ’lik Levhâ
Belağa’l-ula bi kemalihi
Keşefe’d-düca bi cemalihi
Hasünet cemiu hısalihi
Sallu aleyhi ve alihi
Kemalatı ile yüksek derecelere ulaştı
Cemali le karanlıkları açtı
Bütün huyları güzeldi
Ona ve âline salat edin!
HAMİŞ: Aynı naatın tam ortasında Habibi Kibriya Efendimiz’in nâlını saadetleri yerleştirilmiş olarak şehzâde takkelerinin üzerine harika bir hat ile istif edildiğini görmüş “işte ecdadın Hazret-i Peygamber’e arz-ı muhabbeti ve dahi kemâl-i edebi ” demiştik vaktiyle..

Reisü’l Hattatin Hasan ÇELEBİ

1937’de Erzurum’da doğdu. Muhtelif camilerde imam hatiplik vazifesinde bulundu. 1964’ten itibaren hattat Halim Özyazıcı, Hamit Aytaç ve Kemal Batanay’dan hat meşk etti. 1975’te Hamit Bey’den Sülüs ve Nesih, 1981’de de Kemal Bey’den Ta’lik ve Rik’a yazılarında icazet aldı.

1977’de A.Ü. İlahiyat Camii’nin yazılarını yazmak için Erzurum’da, 1981’de İslam Konferansı Teşkilatı’nın yazılarını yazmak için Cidde’de, 1983’de de Mescid-i Nebî’nin yazılarının restorasyonu için Medine’de görevlendirildi. 1982’de ilk kişisel sergisini İstanbul’daki İslam Tarih Sanat ve Kültür Araştırma Merkezi’nde (IRCICA) açtı. Bunu 1984’te Kuala Lumpur (Malezya) ve 1985’te de Ürdün Prensi Hasan B. Tallal’ın davetiyle gittiği Amman Sergileri izledi. 1987’de Küba Mescidi’nin yazılarını yazmak üzere bir yıl süreyle Medine’de bulundu. 1992’de Malezya islam Kültür Merkezi tarafından Kuala Lumpur’a davet edildi. 1994 yılında İRCICA’da “Hat Sanatında 30 Yıl” sergisini açtı. Ayrıca yurt içi ve yurt dışında düzenlenen Klasik Türk El Sanatları konulu pek çok karma sergiye iştirak etti.

1976’dan bu yana sürdürdüğü hat derslerine devam etmekle beraber yurt içinden ve yurt dışından olmak üzere toplam 52 talebesine icazet verdi.

Sultanahmet Camii’nin restore edilen kubbe yazıları, Hırka-i Şerif Camii kubbe yazısı, Cuma Mescidi, Kıbleteyn Mescidi ve Mescid-i Nebî’nin yeni yapılan kısımlarının bazı yazıları, Kuveyt’te İslam Tıp Merkezi’nin iç ve dış cephe yazıları (1986), Hollanda’da bir camiin kuşak yazıları, Almanya’da Pfortzheim Fatih Camii (1991), Yuhannesburg Cuma Camii (Güney Afrika 1997) ve Almatı Cuma Camii (Kazakistan 1999) yazılan, yerli ve yabancı bir çok koleksiyonda eserleri bulunan ve IRCICA’nın üç yılda bir düzenlemiş olduğu Uluslararası Hat Yarışmalarında jüri üyeliği de yapmakta olan Hasan Çelebi’nin imzasını taşımaktadır. 2007 yılında Hüsn-i Hat Buluşması’nda Geleneksel Sanatlar Derneği tarafından hat sanatına olan katkılarından dolayı “Gümüş Lale” ödülü verildi.