Pür-kâr-ı bismillâhi’r-rahmâni’r-rahîm
Her kâr-ı bismillâhi’r-rahmâni’r-rahîm
Hayr eyler her ef’âl-i nihâyetini
Envâr-ı bismillâhi’r-rahmâni’r-rahîm
Mahrûm bırakmaz zikr idenleri müdâm
Ezkâr-ı bismillâhi’r-rahmâni’r-rahîm
Her işlerin hüsn-i hitâmına sebep
Mi’mâr-ı bismillâhi’r-rahmâni’r-rahîm

Bize her hayırlı işe Bismillâh ile başlamayı öğretene, sahibinin hoşnûd olacağı bir selâm ile, mâşuk-u hakîkiye, surette kalan aşkımızı peşînen îtiraf ile başlarız söze:

Eyâ ey mefhar-i âlem sana kevn ü mekân âşık
Döner nûrun ile devrân sana cân u cihân âşık
Cihânın cânısın cânlar seni cânân edinmiştir
Sana sultân-ı lâhût-ı sarây-ı lâ-mekân âşık
Kelâmın mürdeler ihyâda iksîr nefha-ı Hak’tır
Zülâl-i lutûfa âb-ı hayât-ı câvidân âşık
Zuhûr eden bu imkân içre rengârenk senin hüsnün
Beyân âşık ‘ayân âşık sana aşk-ı nihân âşık

Cümle mevcûdâtın âşık olduğu, insanların en hayırlısı saadetle buyurdular ki:
“İnsanların en hayırlısı, insanlara en faydalı olan, malın en hayırlısı, Allah yolunda harcananın en hayırlısı da insanların en çok duydukları ihtiyacını karşılayandır”

Hayr-ı nâsa murâdın ise vukûf
Hayr-ı Nâs’ın hadîsin et iz’ân
Hayr oldur ki cümleden efzûn
Ola halk-ı cihâna nef’-resân
Şimdi sen de “İnsanların hayrına bir iş” görmek nasıl olur hakkıyla anlamak istersen, “İnsanların en hayırlısı, insanlara en faydalı olandır” hadis-i şerifine anlayış göster. Bir ucu “cümle halk-ı cihânın” faydasına varacak bir hayr, cümle işlerden daha ziyâde hayırlıdır.

Cehd idüp nefsin hevâsından berî it sen seni
Men ‘aref sırrına ir kim bu nihâyetdir sana
Biz dahi işbu müjdenin bir ucundan tutunup “kendini bilme”cehdiyle, aşkla düştük yollara…

Her sözün ma‘kes-i âyîne-i levh-i mahfûz
Rûh-ı ilhâmını hâmil per-i Cibrîl-i Emîn

Alemlerin Rabbi olanın, her kelâmı bir lal ü mercan inci olan Alemlere Rahmet tecellisinin, aşk isminin cismi ummânından kırk güzeli, Hak Dost’un güzelliği, güzelliğimiz olsun diye ümidini kaybetmişlere “bir içim su” niyetinde sunmak hizmetinde fakir-i pürtaksîrini kullanıverene şükürden âciziz…

Bir Esmâ-ı Nebî olarak Risâle-i Ehâdîs-i Erbaîn-i Sülâsiyye

Gülşenî hazretinün bendesiyem çünki Nazîr
Gülşen-i vahdete bir bülbül-i nâlân olsam
Birazdan bir deste sunacağımız bu gülbahçesi, Bursalı İsmail Hakkı Hazretlerinin musâhibi, Mısır Kadılarından, Tarîk-i Gülşenî güllerinden Nazîr İbrâhim Efendi el-Edirnevî (v. 1774) hazretimden zuhûr etmiştir. (Ruhaniyetlerine selâm olsun)

Gülistân-ı aşk u muhabbette yetişmiş olan bu pîr-i muhteremin aşk u irfânı önünde hiss-i ihtirâm ile mütehayyir ve mütehassis olarak ser-fürû ederim.

Mezkûr eser aslında kırk hadîs türüne bir misaldir. Eserin isminde de belirtildiği gibi üçlü bentler halinde yazılmıştır. Her hadîs-i şerifin üç kelimeden oluşması ve her bendin üç mısradan müteşekkil oluşu, eserin adında geçen “sülâsiyye” ibaresine de ışık tutmaktadır. Aruz veya hece ölçüsünün kullanılmadığı bentler kendi içinde kafiyelidir. Her bir bendin ilk mısra’ında Nûru’l-Envâr aleyhisselâm’ın bir veya iki ismi dile getirildikten sonra ikinci mısrada salavât getirilmiş, son mısrada da Cevâmiü’l-Kelîm(s.a.v.)’in bir Hadîs’i zikredilmiştir. 

Giriş veya dua bölümü olmadığı için tam Kırk Hadîs’e muvâfık olarak toplam kırk bend yazılan eserde Hatîbü’l-Ümem(s.a.v.)’in 41 adet ism-i şerîfi yer almaktadır

Nazîr İbrahim eserin telif sebebi olarak, 1751 senesinin 17 Muharrem’inde Hz. Peygamberi rüyasında gördüğünü ve Hz. Peygamberin kendisine “Bir şeyleri bir araya getirmek istiyorsan sözlerimi ihtimamla birbirine ekle” buyurduğunu, bunun üzerine Câmiu’s-Sağîr’den hadîsleri topladığını ve ihvanın faydalanması için bu şekilde bir araya getirdiğini ifade etmektedir.

Her parmağı bir selsebil olan gözbebeğimizin, her bir sözü bin derdimize deva kırk hadis-i şerifi, ihvân-ı bâ sâfâya vesîle-i şefaât ümidiyle ikrâmımızdır…

Bi’smi’llâhi’r-rahmâni’r-rahîm

1•
Gâle Seyyidü’l-enâm ﷺ
Aleyhi’s-salâtü ve’s-selâm
Es-selâmu gable’l-kelâm

Selâm kelâmdan(konuşmadan) önce(likli)dir.

İşte bu söze şehadet etmeye mutluluğun altın çağından bir tablo:
Peygamber Efendimiz (sav) evi ile minberi arasında bir mahalde oturuyorlardı. O’nu ziyârete gelen Sadif heyetinin temsilcileri bineklerinden inip selâm vermeden oturdular. Efendimiz: “Siz müslüman mısınız?” buyurdular. Heyettekiler “Müslümanız” dediklerinde ise niçin selam vermediklerini sual eylediler. Bunun üzerine heyettekiler ayağa kalkıp yeniden selam verdiler. Peygamber Efendimiz, selamlarını aldılar ve “Şimdi, oturun” buyurdular… Selam deyip geçmeyenleri buraya da bekleriz.

2•
Gâle’l-Habîbü’l-A’lem ﷺ
Aleyhi’s-selâmü’l-mufahham
Efşû’s-selâme teslemû

Selâmı yayınız, selâmet bulunuz. 

Habîbi Kibraya Hazretleri buyurdular ki: “Canım kudret elinde olan Allah’a yemin ederim ki sizler iman etmedikçe cennete giremezsiniz. Birbirinizi sevmedikçe de iman etmiş olmazsınız. Yaptığınız takdirde birbirinizi seveceğiniz bir şey söyleyeyim mi? Aranızda selamı yayınız!”

Hocamız rahmetullahi aleyh buyurdular ki;

Birisi denize düşmüş. Sen de rıhtımda yürüyorsun. Adamcağız çırpınıyor. Yüzme de bilmiyor, boğulmak üzere. Can derdine düşmüş, denize düşmüş adama selam verdin, yürüdün gittin. Olur mu? Olmaz. Orada selam verecek yerde elini uzat, adamı çek çıkar. Boğuluyor, canı gidecek. Selamın kuru mânasına takılma. Altında yatan mânayı anla. Altında yatan mâna, müslüman kardeşinin selametliğini sağlayacak şey ne ise onu yapmak. Derdi varsa derdine yardımcı ol, hastaysa şifa ara, borçluysa çaresine bak.

3•
Gâle Sâhibü’l-muhâmid ﷺ
Aleyhi tahiyyetü’l-Hâmid
Riyâzü’l-cenneti el-mesâcid

Câmiler, mescidler cennet bahçeleridir.

Habîbi Kibraya Hazretleri, ashabına gönülleri mescitlere bağlı kimseler olmalarını tavsiye buyurmuş ve Allah’ın adının anıldığı, O’nun tazim edildiği, ilim meclislerinin, sohbet halkalarının kurulduğu bu mekânları cennet bahçelerine benzetmiştir. Risaletpenah Efendimiz bir gün,”Cennet bahçelerine uğradığınız zaman oralardan bolca istifade ediniz.”buyurdu. Bunun üzerine Ebû Hüreyre (ra), “Yâ Resûlallah, cennet bahçeleri neresidir?” diye sordu. Resûl-i Ekrem (s.a.s.),“Mescitler.”diye cevap verdi. Ebû Hüreyre (ra), bu defa kendisine mescitlerden bolca istifade etmenin ne mânâya geldiğini sordu. Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem de “Sübhânellahi ve’l-hamdülillâhi ve lâ ilahe illâllahü vallahü ekber”sözlerini söylemek suretiyle Allah’ı zikrederek ve O’nu yücelterek mescitlerden ziyâdesiyle istifade edebileceğini buyurdular.

4•
Gāle Sâhibü’z-zuhûr ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Ğafûr
Miftâhu’s-salâti et-tuhûr

Temizlik, namazın anahtarıdır.

5•
Gâle Sâhibü’d-dîn ﷺ
Aleyhi salâtü’l-vâridîn
Es-salâtu imâdu’d-dîn

Namaz, dinin direğidir.

Vaktiyle, Hak Dostları’nın namazlarını sahibinden dinlemiştik:

Namaz vakti gelip kıbleye döndükleri zaman mübarek çehreleri renkten renge girerdi. Nitekim Hazreti Ali (r.a.) Efendimiz hakkında şöyle anlatılmıştır:
Hazreti Ali (r.a.) namaz vakti gelince yüzünün rengi değişir, vücuduna titreme gelirdi. Kendisine; “Ya Emir’el Mü’minin, size ne oluyor?” diye sorulduğunda şöyle buyurdular:
“Cenabı Hak, göklere, yere ve dağlara arzettiği emanet vakti geldi. Onlar o emaneti yerine getiremeyecekleri korkusuyla onu yüklenmekten çekindiler de onu insan yüklendi. [Ahzab:72] Yüklendiğim bu vazifeyi yerine getirip getiremeyeceğimi bilemiyorum.”
Hazreti Pir Efendimiz, namazda tam bir huşu’ ile kendilerinden geçerler, Hak sıfatına ulaşırlardı. Namazdan maksat da Hak ile alaka kurmaktır. Şöyle buyururlardı: “Namaz Allah ile yakınlık kurmaktır. Bu yakınlığın nasıl olduğunu zâhir ehli bilmez.” Resulu Ekrem (s.a.s.) buyurmuşlardır: “Namaz ancak kalp huzuru ile olur.” Hazreti Pir Efendimizden defalarca görülmüştür ki, yatsı namazına kalkıp tekbir alırlar, tâ sabaha kadar iki rekat namazda müstağrak kalırlardı. Rükû’ ve secdelerde bir gün ve bir gece boyunca müstağrak oldukları da görülmüştür. Nitekim buyurdular ki: “Akşam namazı herkes lambayı yakıp, yemek sofrası kurunca ben yârin hayalini gözümün önüne getirir, kederlere düşüp figan etmeye koyulurum. Göz yaşlarımla abdest aldığım için namazım böyle ateşli oluyor. Ezan sesi kalbimin mescidine öyle yakıcı gelir ki, onun tesiriyle o gönül mescidinin kapısı yandıkça yanar. Kıblemin yüzü ne tarafta kalmış ki, benim namazım böyle kazaya kalıyor? Evet kazadan dolayı daima bana sana bir imtihan geliyor. Acaba Allah aşkı sarhoşlarının namazı doğru mudur sen söyle! O ne zamanı, ne mekânı bilir. Acaba kıldığım bu ikinci rekât midir, yoksa dördüncü müdür? Acaba ben hangi sureyi okudum diye şaşkındır. Çünkü diline hakim değil ki… Evet, ilâhî dergâha nasıl varayım? O büyük kapıyı nasıl çalayım, nasıl çağırayım? Ben de ne güç kaldı, ne de dil… Yarabbi, bana eman ver! Zira gönlümü de, ihtiyarımı da sen aldın. Namaz kılarken acaba rükû’ tamam oldu muydu, yoksa imamlık yapan filan mıydı? Bunların hiç birinden vallahi haberim olmaz.” Bir kış mevsimiydi. Oturdukları medresede gecenin başlangıcında secdeye kapanmış, mübarek gözlerinden pek çok göz yaşı akmıştı. Havanın soğukluğundan, mübarek yüzü buz tutmuş, derisi döşeme tahtasına yapışmıştı. Gündüz olunca yakınları sıcak su hazırlayıp yüzüne dökerek erittiler… Buraya kadar anlatılanlar zâhiri namazlarıydı. Bâtın namazlarının sırlarına kim vâkıf olabilir? Zira şöyle buyururlar: “Mihrabı dost cemali olan kimse için; yüz türlü namaz, rükû’ ve secde vardır.”

6•
Gâle’n-Nebiyyü’l-a’lâ ﷺ
Aleyhi’s-salâtü’l-evlâ
El-İslâmu ya’lû ve lâ yu’lâ

İslam yücedir. Hiçbir şey ondan daha yüce olamaz.

Bu mübarek hadîs-i şerîfin râvîsi Aiz İbni Amr’dır. Aiz, olayın kahramanı “sahibu’l-kıssa” olarak, hadisin manasını kavramaya yardımcı olacak vürûd sebebini şöyle anlatmaktadır:

Mekke fethinden önceki akşam Ebü Süfyan ile birlikte Hz. Peygamber’e gittik. Bazı sahabiler Hz. Peygamber’e bizi;

– Bunlar Ebü Süfyan ve Aiz ibni Amr, diye takdim ettiler.

Hz. Peygamber;

– Bunlar Aiz îbni Amr ve Ebü Süfyan’dır. İslâm, (İslâm olmayandan) daha izzetlidir. İslâm yücedir, onun önüne geçilmez!” buyurdu.

O’nun Ehl-i beytinden Hz. Selman(ra) vardır. Her şeyiyle kendini İslâm’ın hizmetine vermişti. İslâm onun kanı, canı, damarıydı. Birgün sahabe efendilerimizden biri nesebini överek Hz. İbrahim’e varıncaya dek saydı. Sonra Hz. Selman-i Farisî’ye dönerel nesebini sordu. O da “Neseple bir yere varılmaz. İslam yücedir. İslâm’a dahil olduktan sonra neseb aramam. Lâkin ben Selman ibni İslâm’ım.” buyurdu. Hemen akabinde Hz. Ömer (r.a.) da Selman’ı destekleyerek “Ben de Ömer ibni İslâm’ım.” dedi.

Hadisimiz takdimde, tercihde, protokolde, hiyerarşide İslâm’ı ve müslümanı daima önde ve ileride tutmak lazım geldiğini müslümanı, müslüman olmayanlardan sonra anmak gibi bir hataya düşmemek gerektiğini açıkça ortaya koymaktadır. Efendimizin sünneti, müslümanlardan İslâm izzetine sahip çıkmalarını istemekte ve beklemektedir. O halde tercihimiz daima İslâm ve müslümanlardan yana yani İslâm öncelikli olmalıdır. Tabiî, müslümanlar da bütün güçleriyle bu önceliğe yaraşır anlayış, tavır ve gayret içinde bulunmaya çalışmalıdırlar.

7•
Gâle Habîbü’l-Mü’min ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Müheymin
El-Mü’minü mir’âtü’l-mü’min

Mü’min mü’minin aynasıdır.

Cemâl Cemâl’e aynadır, Cânân ile olmaktır bu…
Güzellik, aynada kendini seyre dalan sonsuzluktur.
Durma sen de ayna ol da sahibini göster…

Bir kimsenin diğer bir kimsede gördüğü ilk kusur, kendi nefsinde pek âşina olduğu bir kusurdur. Kardeşinde bir ayıp görüyorsan o ayıp, sendedir de onda görüyorsun. Dünya aynaya benzer. Kendini onda görüyorsun sen. Çünkü “İnanan, inananın aynasıdır.” O ayıbı kendinden gidermeye bak. Çünkü ondan incindiğin zaman, kendinden inciniyorsun demektir… Buyurdular ki: Bir fili, su içsin diye bir su kaynağına götürdüler. Fil, kendini suda görüyor, başka bir fil var sanıyor, ürküyordu. Bilmiyordu ki kendinden ürkmektedir. Zulüm ediş, kin güdüş, hasret, hırs, insafsızlık, kibir gibi bütün kötü huylar, sende oldu mu incinmezsin. Fakat bunları bir başkasında gördün mü ürkersin, incinirsin. Bil ki kendinden ürkmedesin, kendinden incinmedesin. İnsan, kendi kelliğinden, kendindeki çıbandan iğrenmez; yaralı elini yemeğe sokar, parmağını yalar, gönlüne hiç de tiksinti gelmez. Fakat bir başkasında küçücük bir çıban, yahut azıcık bir yara görse onun yediği yemekten tiksinir, o yemek, içine sinmez. İşte kötü huylar da kelliliklere, çıbanlara benzer. İnsan, bunlar kendisinde oldu mu incinmez; fakat bir başkasında bu huyların pek azını bile görse ondan incinir, tiksinir. Sen ondan ürküyor, kaçıyorsun ya, o da senden ürker, incinirse mâzur gör; senin incinişin de onun için bir özürdür; çünkü sen onu görünce inciniyorsun ya, o da aynı şeyi görüyor da senden inciniyor. “İnanan, inananın aynasıdır” dedi, “kâfir, kâfirin aynasıdır” demedi. Amma bu, kâfirin aynası yok demek değildir; onun da aynası vardır amma aynasından haberi yoktur. O yüzden düzeltemiyor kendini.

8•
Gâle’n-Nebiyyü’l-mükerrem ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Mun’âm
El-Müslimü mir’âtü’l-müslim

Müslüman, müslümanın aynasıdır.

Daha biraz önce bu hadisi okumamuş mıydık? derseniz mü’min ve müslümanı biraz daha yi tanıyalım: her müslüman, mü’min değildir. Çünkü, bir kimse mü’min olmadığı halde şehadet getirmek suretiyle kendisini müslüman gösterebilir. Ashab-ı kiramdan Sa’d b. ebi Vakkas: “Yâ Rasûlallah! (mü’minlere verilecek mallardan) filana verdin, filan kimseye ise vermedin. Halbuki, o da mü’mindi?” dediği zaman, Peygamberimiz: “Ona mü’min deme! müslüman de!” buyurmuştur. Kur’ân-ı kerîm’de de, bu hususta şöyle buyurulur:
“Bedevîler, ‘biz iman ettik!'(mü’min olduk) dediler. Onlara de ki: siz iman etmediniz amma, bâri ‘müslüman olduk!’ deyiniz. İman henüz sizin kalplerinize girip yerleşmemiştir.” [49:14]

Şimdi denilebilir ki Kırk hadis tertibe niyet edeceksin ikisi neredeyse aynı… Demek aynı değil, alemde insan mümin, müslim, münâfık ya kâfir olur. Bunu bir bütün düşünürsek mümin ve müslümanın aynası var imiş, bakar görür, ayna kendine bakıyor diye çeki düzen verir haline, her nefes iyiye ve güzele doğru hizaya gelir. Ya diğer insanlar, nasıl düzelecekler; aynanın kıymetini bilmeli değil mi!

Müslüman olarak öyle bir ayna ol ki Hakka muhabbet, halka insâf, düşmana hilm, dosta vefâ, nefse inzibat, dervişe sehâ, âlime tevâzû, câhile sükût gösteresin.

Hz. Mevlana Efendimiz ise bu hadis-i şerife dair “Allah’nın adlarından birisi de el-mü’mindir. İman eden kul da mümindir. “Mümin müminin aynasıdır” demek, “Allah onda o aynada tecelli etti” demektir. Yani ayna gibi olan mümin kulda, mümin olan Allah tecelli ediyor demektir Allah’ı görmek istiyorsan, gel aynaya bak da onu gör. Şems-i Tebrizi Hazretleri, seyahati esnasında bir adama rastladı. Bu adam genç bir çocuk görse bunu seyretmekten kendisini alamıyordu. Bunun üzerine Şems ona “Hey bu ne haldir?” diye sordu. Adam buna şu cevabı verdi: “Güzellerin yüzü ayna gibidir. Ben Allah’ı o aynada gözlüyorum.” dedi. Hazretim buna karşılık: “Ey ahmak, madem ki, Allah’ı su ve toprak aynasında görüyorsun, niçin can ve gönül aynasına bakıp da kendini aramıyorsun, Aynada suretini göreceğine, aslına tâlib ol…” buyurdu, irşâd olduk, dilşâd olduk.

Halk-ı âlem sanurlar ki enbiyâ vü evliya güzel sevmezler güzeli bunlar severler sizünle enbiyâ vü evliyânun güzele bakmakda farkı Kur’âna bakmak gibidür. Siz Kur ‘âna bakınca kelimesini i’râbını, manâsını, hakikatini, mecazını mutâlaa idersiz enbiyâ vü evliya hakâyıkını, esrarını, rumüzını, işârâtını, tevârîhini gözlerler kezâlik gözle de bakdukça siz şehevâtla bakarsız enbiyâ vü evliya hakla bakarlar Ulemâ-i nâs Kur’ânı ararlar manâ bulalum târih bulalum diyü ma’nâ ve tevârîh enbiyâ vü evliyayı ararlar bize bakun diyü. Nitekim Cafer-i sâdık radiyallâhü anh bu­yurur; “Kur‘ânun tecellîsi vardur ya’nî hakkun dostlarına Kur’ân içinden tecel­lîsi vardur ehli olmayana tecellî itmez.” “Ona ancak temizlenenler dokunabilir” ayeti buncılayın mahbub yüzinden Hakk âşıklarına tecelli ider teselli virür. Mahbubun haberi olmaz. Mahbub ancak bir âyinedür görinen ğayrıdur, gayrı degül aynıdur, gayrı olduğı bir sanıdur. Siz âyineye bakarsız enbiyâ vü evliya ayine içindeki cemâle bakarlar. İmdi bir göz ki âyineye baka ol göz içinde tecelli iden cemali kanda görür. Füsus’da yazar ki ayineye bakan içindeki süreti göremez içindeki sûrete bakan âyineyi göremez acebdür dir. Gönül her neye kasd iderse gördügi odur gönlün maksudı olmayan gözine de girse görmez bu mücerrebdür insân bir şeye ziyâde meşgul olsa gayrı ne görür ne işidür gâh olur bir gözden bir âhir kimse bir şey görür gözün sâhibinün haberi olmaz acebdür kudretu’llâha nihayet yokdur.

Ey Can, gönlünden aşka bir yol aç. O bahar gibi su gibi hoştur. Duru su aya ayna tutar. Aşk baharının rüzgarı esince kuru olmayan her dal sallanır…

Aynadan yansıyanların tamamı ve devâmı için böyle buyrun efendim…

9•
Gâle Habîbü’l-Mü’min ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Müheymin
Es-salâtu nûru’l-mü’min

Namaz, mü’minin nûrudur.

Habibi Kibriya aleyhi ekmelittehaya hazretleri saadetle buyurdular “Namaz, gözümün nurudur” “Namaz müminin nurudur”  “Namaz, dinin direğidir” O güzeller güzeli Efendimiz son nefesinde şehadet parmağını kaldırır ve üç defa “namaz, namaz, namaz” diye seslenir. Rabbinin huzuruna giderken de namazla gitmek ister. Misvakını eline alır ve namaza hazırlanır gibi dişlerini temizler. Namazına girer gibi “En yüce Dost’a” gider.

10•
Gâle Kâşifü’l-ümmeti ﷺ
Aleyhi salâtü’l-ümmeti
Ed-duâ miftâhu’r-rahmetî

Dûa, rahmetin anahtarıdır, abdest namazın anahtarıdır, namaz da cennetin anahtarıdır.

İnsanoğlunun elindeki tek iktidar “duâ” dır. Duaların yerini hayaller aldığından beri zarardayız. Dualarının kabul olduğunu görmek istiyorsan, başkaları için dua et!

11•
Gâle Es’adü’l-enbiyâi ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Kibriyâi
Ed-duâu yeruddu’l-belâi

Dûa, belâyı def’eder.

Habibi Kibriyâ Efendimiz saadetle buyurdular ki:
“Bela kapılarını dua ile kapatın.” O’nun ilim şehrinin kapısı velâyet sultanı Hz. Ali Efendimiz buyurdular ki: “Bela dalgalarını dua ile defedin. Şüphesiz belanın usandırdığı müptela kimse, duaya, beladan güvende olmayan afiyetteki kimseden daha muhtaç değildir.” O’nun torunlarından Zeynel Abidin Efendimiz buyurdular ki “Müminin duası üç hâlet dışında değildir: Ya kendisi için biriktirilir, ya dünyada karşılanır, ya da kendisine çatacak olan belayı ondan defeder”

12•
Gâle Habîbü’l-Allâm ﷺ
Aleyhi’t-tahiyyetü ve’s-selâm
Küllü müskirin harâm

Sarhoşluk veren herşey haramdır.

Yâni “Her sarhoşluk veren haramdır. Çoğu sarhoşluk verenin azı da haramdır.” buyurmuş Risaletpenah Efendimiz. Eyvah… öyleyse en büyük müskir, dünyâ ve dünyâ arzuları. Öyle bir sarmış ki bizi, ayılamıyoruz, kurtulamıyoruz onlardan. Rakı tatlı değil ki tadına aldanasın. Vücuttaki beyindeki muvâzeneyi bozuyor ki sallanıyoruz. Nasreddin Hoca çocuk okuturmuş. Çocuğun biri yellenmiş sesli olarak. Utancından, rahleden, tırnağıyla dırt! dırrt! diye ses çıkartırmış boyuna, o ses rahleden çıkmış gibi. Hoca dayanamamış: “Oğlum, hadi sesini rahleden çıkan sese uydurdun, ya kokusunu ne yapacaksın?” demiş. İçki zevk veriyormuş… Ya rezâletini, kavgasını gürültüsünü ne yapalım?

13•
Gâle Tabîbü’l-kulûb ﷺ
Aleyhi salâtü’l-matlûb
El-istiğfâru memhâtün li’z-zünûb

İstiğfar, günahları siler.

Yine “Resûlüllâh (sallallâhü aleyhi ve sellem) saadetle buyurdular ki; “Allah (celle celâlühû) ümmetim için bana iki emniyet indirdi: 1. Sen aralarında olduğun müddetçe Allah (celle celâlühû) onlara umumi bir azap vermeyecektir. 2. Onlar istiğfarda bulundukları müddetçe, Allah onlara azap vermeyecektir” (Enfal:33) Ben aralarından ayrıldım mı, Allah (celle celâlühû)´ın azabını önleyecek ikinci emniyet olan istiğfarı Kıyamete kadar aralarında bırakıyorum.” Kim bir günah işler de, kalbine bir yanma, içine bir pişmanlık düşerse; daha diliyle istiğfar etmeden, Allah o günahı affeder.

14•
Gâle’n-Nebiyyü’l-Muhtâr ﷺ
Aleyhi salâtü’l-ahyâr
Lâ kebîrate mea’l-istiğfâr

(Israrcı olmayan kimsenin küçük günahı yoktur)
İstiğfar eden kimsenin, büyük günahı yoktur.

Israr edilirse küçük günahlar büyük günah olur, tövbe edildiğinde büyük günahlar affedilir. Demek ki, kulun tevbe etmesinin asıl sebebi, ısrârı terk etmesidir. O halde bizler günahta ısrar etmeyeceğiz. Yaptığımız bir hata küçük de olsa, tekrar tekrar yapmayacağız. Bir defa yapmışsak, hemen bırakacağız. Israrı bırakınca Allah tevbeyi nasib ediyor. Israr ederken tevbe olmaz.

15•
Gâle’r-Rasûlü’l-Kerîm ﷺ
Aleyhi’s-salâtü ve’t-teslîm
Lâ yedhulü’l-cennete illâ rahîm

Cennete ancak merhametli olan kimseler girer.

Bahâeddîn Nakşıbend Hazretleri’nin senelerce, değil insanlara hasta hayvanlara, kuşlara hizmet ettiği kayıtlıdır. Yedi sene kırık kanatlı kuşlara, hastalıklı kedilere ve sair mahlûklara hizmet ettiği yazılıdır. Çünkü, mahlûkata merhamet etmeyen, Allah’ın merhametine liyakat kesb edemez.

Sevgi ve acıma insanlık vasfıdır; hiddet ve şehvetse hayvanlık vasfı. Ağlamak istersen gözyaşı dökenlere acı. Merhamete nâil olmak istersen zayıflara merhamet et. Zira er kişinin avı, merhamettir…

Şefkat ve merhamette güneş gibi ol.

16•
Gâle Habîbü’l-Müste’ân ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Mennân
Lâ yuhavvifu kâri’u’l-Kur’ân

Kur’an okuyan kimse korkudan emîn olur.

Kur’an, Sahibinden bir mektuptur kime gönderilmişse o okur! Kur’an okurken şeytan Besmeleden önce gelir! Lütfen, her türlü ön yargıdan uzak, temiz, duru, dingin bir kalp ile Kur’an-ı Kerim’i idrak edecek şekilde okuyunuz. İnanıyorum ki Allah (c.c) okuduklarımız doğrultusunda yaşarsak bizlere, dünya ve ahiretin güzelliklerini hayal dahi edemeyeceğimiz bir cömertlikle ihsan edecektir.

Kur’ân, kulun Allah’ı aradığı her vesileden daha üstündür. Öyleyse Allah’ı sadece Kur’ân’la ara! Allah kelamındaki zevki tatmadan bu dünyadan giden hiçbir şeyden nasibini almamıştır.

17•
Gâle Sâhibü’l-ibâdeti ﷺ
Aleyhi’t-tahiyyetü ve’z-ziyâdetü
Es-sumtu erfau’l-ibâdeti

Susmak, en yüce ibâdettir.

Söylemediğinde mes’ul olmayacaksan, sözün, sükûtu bozacak kadar değilse biraz sessizlik lütfen… Sessizlik, kelimelerden, kavramlardan, sembollerden ve formüllerden daha fazla bir şey olarak, dilin zihin üstündeki sultasını kırar ve bizim iç ve dış gerçekliği yâni hakikatı tecrübe etmemize imkân sağlar. Bir hakikati dile getirmeyen her söz, insanın hakikatle arasındaki yeni bir perde! Esasen dile getirecek bir tek hakikati bile olmayanlar; laf üstüne laf üreterek, derûnunda nice hakikatler barındırmakta olan sükûneti kundaklıyor.

Allah’ı dinleyici olarak görmedikçe konuşmayınız (O’nun sizi dinlediğini bilerek konuşun, sorumluluğunuzun farkında olun ve asla boş sözler söylemeyin). Allah’ı konuşan olarak görmedikçe söylenen sözü dinlemeyiniz (ehil olan müttakî ve salih bir âlimi bulun ve onu dinleyin, yalan yanlış şeyler anlatanlara kulak asmayın!)

Selamet ül-insan fi hıfz il-lisan. Âgâh ol ki insanın selameti dilini tutmasındadır. Sen de “dâvâyı terk, mânâyı ketm” üzre yolda yürürken âgâh olasın ki “sükût selâmettir” Duyu organlarını dışarıya kapatmak demek kalbin sezgilerinin açılmaya başlaması demektir. Şimdi gözünü yum, sözünü yut, kendini tut ve “sükûneti” muhafaza et!

18•
Gâle Şefîü’l-ümmeti ﷺ
Aleyhi’s-salâtü ve’r-rahmeti
Er-rifku re’sü’l-hikmeti

Rıfk, hikmetin başıdır.

Nefis gazaba gelince, seviyesine inerek güzel ahlâk ve muâmele ile gücünü kırmaktan ve kızgınlık ateşini rıfk ile söndürmekten daha güzel netîce veren bir tedbir yoktur .

Rıfk (nezaket) u mülâyemet (yumuşaklık) yâhud yerine göre nezâket, insanların bir kısmına Allah tarafından verilmiş bir nîmetdir. Başka bir Hadîs-i Şerîfde, meâlen: “Cenâb-ı Hak, rıfk sâhibidir ve rıfkı sever. Sertlikle vermediğini de rıfk ve mülâyemetle verir.” buyurulmuştur. Zîra rıfk u mülâyemet, kalbleri celbetmek husûsunda ne kadar tesir gösterirse, şiddet ve sertlik de o nisbetde aks-i tesîr yapar.

19•
Gâle Sâhibü’s-sünneti ﷺ
Aleyhi’t-tahiyyetü ve’l-minnetü
Lâ tağzab ve leke’l-cennetü

Gazap etme, işte o zaman sana cennet vardır.

Ebû Derdâ -radıyallâhu anh-, Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz’e: “Bana cennete götürecek bir şey öğret!” deyince; Fahr-i Kâinât Efendimiz: “Öfkelenme!” (Buhârî, Edeb, 76; Tirmizî, Birr, 73) buyurdu. Yine aynı şekilde başka bir kişi, Peygamber Efendimiz’e: “Yâ Rasûlallâh! Çok şey belleyecek gücüm yok! Bana, saâdetime mûcib olacak kısa bir şey buyur!” deyince, ona da: “–Öfkelenme!” (Buhârî, Edeb, 76; Tirmizî, Birr, 73) buyurdu. Diğer hadîs-i şerîflerde de: “Allâh Teâlâ, öfkesini tutanın ayıbını örter!” (İhyâ, III, 372) “Allâh indinde rızâya nâiliyet için bir kulun öfke yudumunu yutmasından daha sevaplı bir yudum olmaz!” (İhyâ, III, 392) “Güçlü ve kuvvetli pehlivan herkesi sallayıp yere yatıran değildir. Asıl kahraman kişi, öfke zamanında kendini tutandır.” (Buhârî, Edeb, 102; Müslim, Birr, 106-108) buyrulmaktadır.

Bu gönül evinin içinde kimin bulunduğunu biliyorsanız, bu gönül sahibinin kapısı önünde ettiğiniz terbiyesizlik nedendir? İnsanı inciten kişinin, Allâh’ı incittiğinden haberi yoktur. O bilmiyor ki, bu küpün suyu, Hakk ırmağının suyu ile birleşmiştir.

Sen gazapla, hiddete kapılıp, gönüller kırmış, onlara ateş düşürmüş isen, o ateş senin için cehennem ateşinin mayası olur. Senin öfke ateşin bu dünyada bile seni yakar, yani zillete düşürür. Ondan doğan cehennem ateşi ise bu zilletin netîcesi olarak seni âhirette de ebedî olarak yakar. Eğer sana bir diken batmış ise, bil ki o dikeni sen dikmişsindir! Şâyet yumuşak ve latîf kumaşlar içinde isen, o kumaşı da sen dokumuşsundur!

“O takvâ sahipleri ki, bollukta da darlıkta da Allâh için infâk ederler; öfkelerini yutarlar ve insanları afvederler. Allâh da (bütün hâl ve ibâdetlerinde bu şekilde) ihsân sahibi olanlara muhabbet eyler.” (Âl-i İmrân:134) sırrına mazhar olasınız yâ hu

20•
Gâle Sâhibü’l-ahlâk ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Hallâk
Ebğazu’l-helâli et-talâk

Helallerin en hoşa gitmeyeni, boşanmadır.

“Bağı çözmek ve serbest bırakmak” mânâsına gelen tâlâk; “Nikâh ile sabit olan evlilik bağının kaldırılması” demektir. Talâkın meşru oluşu Kur’an-ı kerim, Sünnet-i seniyye ve İcmâ ile sabittir. Talâk Allah-u Teâlâ’nın buğz ve adâvetini mucip bir helâl olmakla birlikte, talâkın câiz olması Allah-u Teâlâ’nın bir rahmeti olmaktadır. Zaruri bir ihtiyacı gidermek için meşru kılınmıştır. İhtiyaç olmadığı takdirde mekruhtur. Geçici bir öfkeden veya esiri olduğu bir arzudan dolayı hemen talâka sarılmak doğru değildir. Bütün bunlar İslâm’ın âdâb ve esaslarını çiğnemektir ve günahtır.

Boşama evliliğin yararlarını giderir, üzüntülere yol açar. Aynı zamanda küfrân-ı nimettir. Başta çocuklar olmak üzere talâk çeşitli zararlara yol açabilir. “İki şerden ehven olanı tercih edilir.” kaidesi ile amel edilerek daha büyük ve daha ağır zararları kaldırmak uğruna daha hafif olanlarına katlanılır. Aile hayatının devam edebilmesi için karşılıklı hoşgörü çerçevesinde ve sabır, sükût ilkesinde birçok meseleler halledilebilir ve üstesinden gelinebilir. Ufak sebeplerden dolayı aile yuvasını yıkmak, şer’î hükümleri bilmeden, cahilce dil alışkanlığı yaparak boşamak ve hatta üç talâk hakkını kullanıp evlilik müessesini kökünden yıkıp, çocuklarının anne ve baba şefkati olmadan büyümesine sebep olmak hoş karşılanmayan bir durumdur. Kul hakkına girer.

21•
Gâle Sâhibü’l-felâh ﷺ
Aleyhi etyabü’r-riyâh
İltemisū er-rızka bi’n-nikâh

Nikâhla rızkınızı arayınız, genişletiniz.

Evlilik; neslin bekàsı için, insanın huzuru için, sükûnu rızkın genişlemesi, hânelerin bereketlenmesi için ısrarla tavsiye edilmiştir.

Nikaha niyetli canların izdivâcı mübârek, aralarında hüsn-i muâşeret ve zindegân-ı müyessere, netîce-i hasene hâsıl ola yâ hu

22•
Gâle Seyyidü’l-enām ﷺ
Aleyhi’t-tahiyyetü ve’s-selâm
Zinâ’l-lisâni el-kelâm

Dilin zînası, fuhşiyata meyl ettirecek sözlerdir.

Allah, Âdemoğluna zinâdan nasîbini yazmıştır, mutlaka o nasibini alır. Gözün zinâsı bakmak, dilin zinâsı –zinâdan, fuhşiyattan– konuşmaktır. Nefis arzu eder, ister; ferc de (onun isteğine uyarak) onu doğrular veya (uymayarak) onu yalanlar. Cinsel olarak nefsin eğitimi ve isteklerinden engellenmesi, her şeyden önce gözü sakındırma ve onu helal olmayandan uzaklaştırmaya bağlıdır. Göz kırptığın o âteşîn renkten sonra, dil elbette o güzele kavuşmanın yollarını arayacaktır hafazanallah…

23•
Gâle Şefîü’l-mahşer ﷺ
Aleyhi salâtü’l-beşer
Zinâ’l-ayneyni en-nazar

Gözün zînası, uygunsuz bakıştır.

İnanan mü’minlere söyle gözlerini harama bakmaktan sakındırsınlar ve ırzlarını korusunlar. Bu onlar için en emin tarzdır. Allah yaptıklarınızdan haberdardır. İnanan kadınlara da söyle, onlar da gözlerini harama bakmaktan sakındırsınlar ve ırzlarını korusunlar. [Nur:30-31]

Gözün zinası bakmakladır, kuvveden fiile çıkarılması, buluşmakla olur. Gözlerin isyanu, uygunsuz bir niyetle harama bakmak, sadâkati ise gözün (haramdan) çevrilmesidir.

Hak Dostuna sordular: Vesvese neden doğar? Buyurdular ki: “Üç şey kalbi meşgul eder (ve vesveseye neden olur): Göz, kulak ve lokma. Oysaki gözle gördüğün şey (haramlar ve faydasız şeyler) kalbi meşgul etmemelidir. Kulakla duyduğun şey (boş ve lüzumsuz şeyleri dinlemek) kalbi meşgul etmemelidir. Haram lokma (yemek kalbi meşgul etmemelidir. Zira haram lokma) kalbi kirletir ve vesveseye neden olur; şeytanın yakın arkadaşlığı bu haram lokmadan doğar.”

24•
Gâle Sâhibü’l-ahlâk ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Hallâķ
Bu’istü bi-mekârimi’l-ahlâk

Ben, güzel ahlâkı tamamlamak üzere gönderildim.

Şüphesiz sen yüce bir ahlâk üzeresin.” (el-Kalem:4)

El-mütemmim tamamlayan manasına O’nun güzel isimlerindendir. Mekârim-i ahlâk, insanı doğrudan Allah’a vasıl eden ahlâk demektir. Bu ahlâkın zâhirî ölçülerini bizim âlemimizde Rahmeten lil âlemîn olan Efendimiz göstermiştir.

Yâ Rasûlallah geldim aslıma eyle kabûl
Fer’ini hubb-u vatandan red edip etme melûl

Hazreti Hassan bin Sabit’in söylediği gibi. Allah Resûlü’nün şairi öyle diyor

Ve ahsene minke lem tera kattu aynun
Ve ecmele minke lem telidi’n-nisau
Hulikte müberreen min külli aybin
Fe-keennema hulikte kema teşaü
Sanki Allah’la başbaşa vermişsin de, Allah sana ahlâkını öyle giydirmiş diyor. Adeta danışa danışa sana giydirmiş bu ahlâkî elbiseyi diyor. En mükemmel hâl nasıl olacaksa öylece yaratıvermiş seni manasına…
Görmedi senden güzel bir cism-i alî gözlerim
Etmedi senden güzel tevlîd evlad bir ana
Ayb ü noksandan müberrasın Resûlullah sen
Sanki arzu ettiğin hilkatte halketmiş Hüda

25•
Gâle Mevridü’l-‘ulûm ﷺ
Aleyhi salâtü’l-ma’lûm
Sû’ü’l-hulkı şu’mün

Uğursuzluğunuz sizden ve sizinledir… [36:19]

Olayları kötüye yoran, devamlı kötü şeylerden, kötü ihtimallerden bahsetmek, uğursuz görmek, teşe’üm, şom ağızlılık, başlı başına bir kötü ahlaktır. Gördüğünü hep şerre felakete yoran bu huyda birine halk arasında: Hay dilin tutulsun, yorduğun şeye bak! derler. Zira uğursuz ve ters gördüğün, şomluk asıl senin bu halindir. Kısıtlı, sınırlı anlayışındır asıl uğursuz olan. Uğursuz görme, hayra yok, güzel bak, güzel gör, güzeli gör!

Bir misal ile açalım: Sarmısak yemek uğursuzluktur dese bir şom ağızlı. Biz de deriz ki: Sarmısak hakkında Resulullah Efendimiz (sav), “Ben sarmısağın kokusunu kerih görürüm” buyurdu, yoksa, “Ben sarmısağı kerih görürüm” buyurmadı. Böylece, bir şeyin ayn’ının, kendinin kerih, iğrenç olduğundan söz edilemez, ancak ondan zahir olan şeyin kerih olmasından söz edilebilir. Ve çirkinlik, bir şeyin örfe uygun olmamasında, tabiata uygun olmamasında, bir maksada uygun olmamasında, şeriate uygun olmamasında veya bir şeyin kemal düzeyinden noksanlık derecesine düşmesindedir. Bu sebepler dışında bir şeyin kerih görülmesi, uğursuz sayılması sözkonusu değildir.

26•
Gâle’n-Nebiyyü’t-Tabîb ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Mucîb
El-miskü etyabü’t-tîb

Misk kokusu, kokuların en güzelidir.

Vaktiyle bir Hak Dost’undan işitmiştik: “Melekler bir insanın iyi bir iş tutmaya niyet ettiğini, onun güzel kokusunu duyarak anlarlar.” Sadece insan değil ruhânî varlıklar, melekler de güzel kokuya aşıktır. Güzel koku, müslümanın gönlünün, zâhire (dışa) aksetmiş şeklidir.

Başka bir hadisi şerifinde Habibi Kibriya Efendimiz: “Bana dünyanızdan üç şey sevdirildi. Kadın, güzel koku ve -namaz ise gözümün nuru kılındı-” buyuruyorlar. Şeyh-i Ekber, insanın kokuya ve kadına doğru akışını, Rabbine doğru akışın paraleline koyarak tefekkür ediyordu. “Bana dünyanızdan üç şey sevdirildi…” hadisine göre, koku da, kadın da, namaz da Rabbe akışın duraklarıydı.

Öyle ya; güzel koku ve kadın insana kendinden ötesini vaad eder; koku da, kadın da olduklarından fazladırlar her zaman. Ancak hadiste öteleri vaadin ille de namazda kristalleştiğini görürüz.

27•
Gâle Habîbü’r-Rezzâk ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Hallâk
Şerrü’l-mecâlisi el-esvâk

Çarşı-pazar, toplanılan yerlerin en şerlileridir.

Çarşı ve pazarlar, mescitlerin aksine gafletin en çok hâkim olduğu, Allah’ın en fazla unutulduğu, dünyayla en fazla meşgul olunduğu yerlerdir. Dolayısıyla da, Allah’ın hoşnutluğundan en uzak olan mekânlardır. Hadis-i şerif çarşıların bu yönüne dikkat çekerek, teyakkuza, dürüstlüğe teşvik etmektedir.

28•
Gâle’n-Nebiyyü’l-Mü’temen ﷺ
Aleyhi salâtü’l-müteyemmen
Lâ zamâne ale’l-mü’temen

Vekîle tazmînât yoktur. Emîn güvenilir vekile, bedelini ödeme yoktur. Bir kimse birine bir şey emanet etse emanete bir şey olsa tazminat gerekmez.

29•
Gâle Şefîü’l-mahşer ﷺ
Aleyhi salâtü’l-beşer
Lâ yefnâ hazerün kader

Tedbir, sakınma, kaderi engelleyemez. Tedbîrini terk eyle, takdir Hudâ’nındır

Tedbîrini terk eyle, takdir Hudâ’nındır

Bu lafı da iyi anla: Kader tedbirsizlik değildir tedbire rağmen gelendir kader!

Ve dedi ki: “Ey yavrularım! (şehre) hepiniz bir kapıdan girmeyin de ayrı ayrı kapılardan girin. Gerçi ben ne yapsam, Allah’ın takdirini sizden engelleyemem. Hüküm yalnızca Allah’ındır. Onun için bütün tevekkül edenler O’na tevekkül etmelidirler.” [Yusuf:67]

“Ben bu tedbirim ve tavsiyemle Allah’ın hakkınızdaki takdirinden hiçbir şeyi sizden savamam. Öyle ki sakınmak kaderi engelleyemez. Benim bu sakın­mam da Allah’ın takdirine mâni olamaz. Zira Allah, bir şeyi dilediği zaman ona karşı durulamaz. Fakat bizlere ihtiyatlı olmamız ve sakınmamız emredilmiştir. Bu duruş sayesinde kişi, Allah’ın izni ve yardımı olmadan gerçekte hiçbir şeye tesir etmediğini, görülen sebeplere sarılır ve Allah’ın takdirinden yine O’nun takdirine sığınır. Bütün bunlar, kaderi engelleyemez ve ona meydan okumak değildir. İnsan, kendisiyle ilgili hiçbir şeye sahip değildir. Eğer Allah size kötülük dîlediyse, size gösterdiğim ayrı ayrı kapılardan girme tedbiri fayda vermez ve siz­den o kötülük uzaklaşmaz. O mutlaka başınıza gelecektir.

30•
Gâle Rasûlü’llâh ﷺ
Aleyhi salâtü’l-İlâh
El-kaderu sırru’llāh

Kader, Allah’ın bir sırrıdır.
(Azîz ve Celîl olan Allah’ın sırrını ifşâ etmeyin)

31•
Gâle Mukîmü’s-sünneti ﷺ
Aleyhi’t-tahiyyetü ve’l-minnetü
Es-suyûfu miftâhu’l-cenneti

Kılıçlar, cennetin anahtarlarıdır.

Cennet kılıçların gölgesindedir… Kimin Allah yolunda ayakları tozlanırsa Allah da cehenneme Onu haram kılar. Dışarıda cihâd, içeride cihâd:

Cihad, emr-i ilahidir. Her müslüman Allah yolunda mücadele yapacak ki kurtuluşa ulaşsın! “Efendim şimdi Cihad zamanıdır, eskilerin ortaya koyduğu nefis terbiyesiyle vakit geçirecek zaman değildir” diyenler İslamı bildiklerini zanneden cahillerdir, gafillerdir. İslam yaşayarak öğrenilir. Öğrendiğini yaşamıyorsan, sırtında istifade edemediğin bir yük taşıyorsun demektir.

Cihad Hakk’a davettir. Cihad, iyiyi güzeli söylemektir. Cihad kötülüğü önlemektir. Kişi kendi nefsine güç yetiremezken başkalarını neye çağıracaktır? Cihad’ın özü iyiliği emir, kötülükten nehyetmektir. Allah’ın emirlerine Peygamber’in Sünnet’ine sarılarak yaşayacaksın, kötülükten, haram olan şeylerden de ateşten kaçar gibi kaçacaksın ki, bu kaçışın batıldan Hakk’a kaçıştır, zulmetten nura kaçıştır. Gerçek cihad da budur. Yoksa bir iki kitap okuyup onların tesirinde kalarak yalın kılıç insanlar içine dalarak onlara kılıç sallamak cihad değildir. Veya sanki kendine bu konu görev verilmiş gibi, bir eliyle insanları cennet’e diğer eliyle cehennem’e koymak cihad değildir. En güzel cihad, İslâm’ı yaşamak ve yaşarken de bir güzel örnek olmaktır.

Nîce mecrûh eylediyse rûhunu emmâre nefs,
Sen de gürz-i zikr ile dön başına eyle kısâs.
Çok kere kötülüğü emreden nefsin rûhunu yaralasada,
Sen de zikr tokmağı ile, kılıcı ile dön başına kısâs et.

Ey yolcu! Nefs ile ona muhâlefet ederek, şeytan’la Allah’ı zikr ederek, dünya ile kanaat getirerek savaşabilirsin!

Her nefes aldığın zaman son nefes alıyormuş gibi düşünerek Lâ ilahe illallah’ı eksik etmemek lâzımdır. Lâ ilahe illallah en büyük zikirdir. “Lâ” söylerken derin bir nefes al. Ağızdan alınacak. Nefesi vermeden “ilahe” denilecek.(Kılıcı kınından çekercesine) İllallâh dediğin zaman kalpte nefes verilecektir. (kılıcı hedefe indirircesine)

32•
Gâle Rasûlü’l-Müte’âl ﷺ
Aleyhi es-salâtü bi’l-kemâl
Lâ yahrumu’l-harâmu el-helâl

Harâm olan şey helâl olmaz.

Bu hadis-i şerif “Haram helâl ver Allahım… kulun yer Allahım” umursamazlığına sıkı bir tembih olsa gerektir.

Haramlar, işlenmesi azâbı, inkâr edilmesi küfrü gerektiren şeylerdir. Herkes tarafından kullanılıp, âdet hâline gelse de aslâ helâl olmaz.  Allahü teâlâ haramları işleyenleri de aslâ sevmez, onlardan razı olmaz.

Bir başka nebevi buyruğunda Efendimiz bu ilacın çaresini dahi ikram eylemiştir: “Zulümden sakının. Zira zulüm, kıyamet gününde karanlıklardır. Cimrilikten de sakının. Zira cimrilik, sizden öncekileri helak etmiş, onları birbirilerinin kanlarını akıtmağa ve haram olan haklarını helal saymaya sevketmiştir.”

33•
Gâle’n-Nebiyyü’l-Muhtâr ﷺ
Aleyhi salâtü’l-ahyâr
Küllü mü’zin fi’n-nār

Her eza verici cehennemdedir. 

Eziyet, sıkıntı veren, insanları üzmeyi alışkanlık haline getiren, cevr ü cefâ eden ateştedir.

Fıkhın yani dinde keskin bir görüş, ince bir anlayışın azı, ibadetin çoğundan hayırlıdır. Kul, Allah’a halis olarak ibadet ederse, fıkıh ona öğretilir. Cehalet olarak da kişiye, aklını beğenmek yeter. İnsanlar iki sınıftır: Mü’min ve cahil. Öyle ise sen mü’mine ezâ etme, cahillerle de beraber bulunma.

34•
Gâle sâhîbü’s-sadâkâti ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Musaddikati
Mudârâtü’n-nâsi sadakatün

İnsanlarla iyi geçinmek ve İslâm’a bir zarar gelmemesi için onları koruyup kollamak sadakadır. Müdâra et ki geçinesin, uyarına git.

İnsanları güler yüzle idâre etme, onlara yumuşak davranma ne güzeldir. Meşrû sûrette yapılan müdârâ memduhtur, muvaffakiyete sebeptir. Bu hadis-i şerifte, “İnsanlara müdârâ bir sadakadır” bir başka hadis-i şerifte “Allah (z.c.hz.) Bana, insanlara müdara etmeyi (aşağıdan almak) emretti. Farzları yerine getirmeyi emrettiği gibi.” buyrulmuştur.

35•
Gâle Sâhibü’n-nûr ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Ğafûr
Mâu’l-bahri tuhûr

Deniz suyu temizdir.

Denizin hepsi temiz ve temizleyici ve ölüsü de helaldir. (Ölmüşü çıkarıp yemek helal değildir.)

36•
Gâle’n-Nebiyyü fa’rifû ﷺ
Sallû aleyhi ve sellimû
Sâfirū tasıhhû ve tağnemû

Seyahat edin sıhhat bulun, ganîmet elde edin.

Seyahat ediniz ki tertemiz olasınız zira suyun bile bir yerde çok kaldığında tadı, rengi, kokusu bozulur güzelliği kaybolur.

Ya tahammül ya sefer

Beden ile olan sefer bir bölgeden diğer bir bölgeye intikal etmekten ibârettir. Kalp ile olan sefer ise bir sıfattan diğer sıfata yükselmek şeklindedir. Buna “sefer der vatan” derler. “Vatanda sefer” mânâsına gelen bu tâbir; aşk yolcusunun kötü huylarından ve nefsani sıfatlarından sıyrılıp iyi huyların ve melekî sıfatların yurdu olan aslî vatanına sefer etmesini gösterir, sefer ehline aşk olsun…

Sefer Gülbangi’nden:
Ey yüce Allahım! Yolumuzu bize gül bahçesi gibi latîf eyle. (Sonunda) varacağımız yer, senin yanındır. Vakt-i şerîf, hayr olsun, şerler def‘ olsun. Derviş kardeşlerimizin seyahati, sıhhat, selâmet ve kolaylık içerisinde mübârek olsun; maksadına erişsin. Sefere çıkanın sahibi, geride kalanların halifesi ancak Sen olasın yâ hû.

37•
Gâle Rasûlü’l-Mü’min ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Müheymin
Eş-şitâu rebîü’l-mü’min

Kış, mü’minin bahârıdır.

Kışın geceleri uzundur, uykudan sonra geceleri ihyâ için vakit kalır. Çünkü ziyâde uyku, ömrü zâyi eder, bedeni gevşetir, ibâdet sevincini alır götürür. İmam Gazzâli (ra) bu konuda der ki: “Kişi günde sekiz saatten çok uyumamalıdır” Böyle yapan bile aziz ömrün üçte birini zâyi etmiş olur.

Uykuya düşkün murada eremez, gece dağılan nimeti göremez. Cenab-ı Hak her gece, (Dua eden yok mu, duasını kabul edeyim) buyurur. En üstün amel, herkes uykuda iken gece namaz kılmaktır.

Ârif insan ona derler ki: uykuyu kabre, övülmeyi mizâna saklaya.

38•
Gâle Sâhibü’l-ibâdeti ﷺ
Aleyhi’s-salâtü ve’z-ziyâdetü
Zikru Aliyyin ibâdetün

Hz. Ali (kv)’nin anılması ibâdettir.

Bir başka hadis-i şeriflerinde de buyurdular ki:
“Ben ve Ali iki parmak gibi ayrılamayız. Ali benden, bende Ali’denim.”

Lahmüke lahmî buyurdu şânına fahr-i Rasûl
Nûr-ı vahdânî-nümâsın yâ velîyallâh Ali

Hicret edince ol cemîl hikmet-i Mevlâ-yı Celîl
Lahmüke lahmî’ye delîl koydu Ali’yi yerine

Şâh-ı Velâyet Hz. Ali (ra): “Dâneyi yerden bitiren insanı yaratan Allah u teala’ya yemin ederim ki Resulullah (SAV) beni ancak mü’minlerin seveceğini, bana ancak münafıkların buğz edeceğini buyurmuştur.” dedi. Müslim şerhinde buyruluyor ki: Hz. Ali’nin Resul-i Ekrem’e yakınlığı, Resul-i Ekrem’in Hz. Ali(kv)’ye olan sevgisini, Hz. Ali’nin harplerdeki zaferlerini ve İslam’a hizmetlerini düşünerek O’nu sevmek İslâm’ın meydana çıkıp yayılmasında Allah u Teala’nın ve Resulü’nün beğendikleri işlerin yapılmasında büyük emeğinin olduğunu görerek O’nu büyük bilmek ancak mü’minlerin yapacağı iştir. Bunun aksine saydığımız sebepler yüzünden Hazreti Ali’ye düşman olan, buğz eden kimselerin nifâkının şiddetli, fesâdının çok olduğu anlaşılır. Böyle düşüncelerden Allah u Teâlâ’ya sığınırız.

Olursa kal’a-ı Hayber hicâb-ı gaflet eğer
Ede şikeste anı pençesiyle Hayder-i Aşk

39•
Gâle Münevvirü’l-hadakâti ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Musaddikâti
Ez-zikru hayrun mine’s-sadâkati

Zikir, sadakadan daha hayırlıdır.

Hak buyurdu fezküruni* emre taat etsene
Gâfil olma her nefeste Hakk’a zâkîr olsana

* Beni zikredin ki sizi zikredeyim (Bakara:152).
Ey iman edenler Allah’ı çokça zikredin (Ahzab:41)

Bir de şöyle izahı var: “Zikrullah ve Kur’ân-ı Kerîm okumak yeryüzünde senin için nurdur. Nur olsun, nurlu olsun! Gökyüzünde senin namın yürür. Gökyüzüne zikir olunmana vesile olur.” İnsan Allah’ı zikretti mi, Kur’ân-ı Kerîm okudu mu yüzüne, kalbine, evine, işine nur gelir; pırıl pırıl olur. Yanağı pırıl pırıl parlar, gönlü pırıl pırıl parlar; nurlu bir insan olur. Yeryüzünde nurlanır, gökyüzünde nâmı yürür. Melekler bile severler. Böyle bir insana melekler bile hayran olur. Onun için zikrullaha sarılmalı, Kur’ân-ı Kerîm’e sarılmalı.

Bir kez Allah dîse aşk ile lisân
Dökülür cümle günâh misl-i hazân

40•
Gâle Rasûlü’l-Müste’ân ﷺ
Aleyhi salâtü’l-Cennân
Âhiru’d-devâi el-Kur’ân

Dertlerin en son çaresi Kur’an-ı Kerim’dir.
(Devâların en hayırlısı Kur’an-ı Kerim’dir.)

Hem Kur’ân’dan öyle şeyler indiriyoruz ki o, mü’minler için bir şifâ ve bir rahmettir. (İsrâ:82)

Asıl devâ Kur’andır. İnananlar, Kur’an’dan feyz almasını bildiği, bu maksatla okuduğu, dinlediği için, Kur’an âyetleri kendisine şifa ve rahmet vesîlesidir. Buna karşılık, hastanın ilaçtan yararlanmak istemeyişi onun hastalığını artırdığı gibi, zalimin Kur’an’dan uzak durması da onun hüsranını artırır.

Kur’ân bin def‘a tekrâr edilse usandırmıyor, belki lezzet veriyor. Küçük basit bir çocuğun hâfızasına ağır gelmiyor, hıfzedebilir (ezberleyebilir). En hastalıklı, az bir sözden müteezzî olan (incinen)bir kulağa nâhoş gelmiyor, hoş geliyor. Sekerâtta (ölüm ânında) olanın damağına şerbet gibi oluyor. Zemzeme-i Kur’ân, onun kulağında ve dimâğında, aynen ağzında ve damağında mâ-i zemzem (zemzem suyu) gibi leziz geliyor.

Kuran ve insan ikiz kardeştir. Biri harfe, satıra düşmüş kitap olmuş, diğeri ete kemiğe bürünmüş insan olmuş. Hakîkatte Kuran oku.n.duğundan insan, kendinden başka bir şeyi dinliyor değildir.

Tâ böylece kırk hadis tamam oldu Efendim’e söyleyeyim…

Aşkiyâ ölmezden ön öl kim hadîs-i aşkda
Âşıkın şânındadır mûtû ve kable en-temût

Aşk ile yazılmış bu satırları aşk ile okuyana selâm olsun. Muntazam dizmeye gayret ettiğimiz işbu incilerin sâhibi “tevhidin yegâne mütelezzizi” hürmetine Ehli İslam’a hakiki tevhid kokusu ikram buyrula, cümle müşkül hâlimizi O’nunla hâl eylemek, sadece O’nun yolunu yol bellemek, sevenlerine kolaylaştırıla, “ayrı görmek” ateşinden ümmeti beri buyrula, fatihâlara karışan cümle âminler uc uca eklenüben aşıklarına vuslât yolu ola yâ Hû, yâ men Hû, yâ men leyse illâ Hû

Hüsn ü cemâlin heme müştâkıyız
Ol güzel dîdârının uşşâkıyız
Yâ İlahî bir habîbin hürmeti
Hazretinle sen nasîb et vuslatı
Bu duâmızı kabûl et yâ Mu’în
Yâ Karîb ü yâ Mucîbe’s-sâ’ilîn